Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Orbita.uz

Kislorod - nafas elementi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 27
Juda yomon!A'lo! 

Kislorod - nafas elementi

Davriy jadvalda kislorod 8-raqam ostida joylashgan. U Yer sayyorasida eng ko‘p tarqalgan elementdir. Sayyoramizning deyarli yarmisini aynan kislorod atomlari tashkil qiladi. Birgina Yer qobig‘ining 16-km qalinlikdagi eng yuqori yuza tashqi qismining o‘zida umumiy massaning 1/3 qismi kislorod atomlaridan iborat.

Kislorod quruqlikdagi ko‘plab birikmalarning tarkibida mavjud bo‘ladi. Ya'ni, u boshqa ko‘plab turdagi atomlar bilan birikib, xilma-xil molekulalar hosil qila oladi. Bizni o‘rab turgan havoda esa kislorod alohida element sifatida mavjud. Havoning 1/5 qismi ikki atomli kisloroddan iborat bo‘ladi. Shu kabi, ikkita kislorod atomlaridan iborat molekulani kislorod molekulasi deyiladi.

Kislorod nafaqat eng keng tarqalgan element, balki, Yerdagi hayot mavjudligi uchun eng muhim va zaruriy element hamdir. Biz nafas olganimizda o‘pkamizga havo to‘playmiz. o‘pkada esa, havodagi kislorod organizm ehtiyojlari uchun singdirib olinadi. Tanamizga tushgach, kislorod atomlari oziq-ovqatlar orqali kirib kelgan boshqa moddalar bilan birikadi. Shu tariqa, organizmning hayoti va faoliyati uchun zaruriy energiya ishlab chiqariladi.

Yangilаndi: 21.11.2018 10:24
 

Xo'sh, qani ular?

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 10
Juda yomon!A'lo! 

Xo'sh, qani ular?

Yulduzlar g'uj bo'lib, osmonni to'ldirgan oydin kechada Somon Yo'lining jozibasidan lol qolgan har qanday odam, favqulodda ulkan Koinot qarshisida o'zining nafaqat mitti zarra ekanini, hattoki, o'ta ojiz va noqis ekanini ham his qiladi. Ko'z oldimizda namoyon bo'ladigan sanoqsiz yulduzlar va poyonsiz osmon manzarasi odamni qandaydir falsafiy o'ylarga toldiradi. Nahotki shunday keng va favqulodda ulkan Koinotda bizdan o'zga ongli mavjudotlar bo'lmasa. Mayli, ongli mavjudotlar tugul, shunchaki hayot asari ham topilarmikin?

Zamonaviy astronomiyadagi ma'lum Koinotning sarhadlarining qay darajada ulkan va cheksiz ekanini aqlga sig'dirishi qiyin. Qanchalik qiyin bo'lmasin, katta sonlarni va Borliq masshtablarini tasavvur qilishga urinib ko'ring. Biz esa misollar bilan siga yordam berishga urinamiz.

Yangilаndi: 23.01.2025 14:29
 

Berkliy

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 3
Juda yomon!A'lo! 

Berkliy

Berkliy - atom raqami 97 bo'lgan, sun'iy olingan radioaktiv transuran element bo'lib, aktinoidlar oilasiga mansub. Formulasi Bk. Berkliyning barqaror izotoplari mavjud emas. Uning nisbatan uzoq yashovchi nuklidi 247Bk 1380 yilga teng yarim yemirilish davriga ega.

Kashf qilinishi va atama etimologiyasi.

Berkliyni 1949-yilda AQSHning Berkli shahridagi Lourens nomidagi milliy Laboratoriyada olimlar Glenn Siborg hamda, Stenli Tomson tomonidan ameritsiy-241 nishonini siklotronda α-zarralar bilan bombardimon qilish orqali sintez qilingan. Reaksiya quyidagicha ifodalanadi:

Yangilаndi: 14.02.2025 08:42
 

Ot kuchi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 10
Juda yomon!A'lo! 

Ot kuchi

Ot kuchi – SI tizimiga kirmaydigan, lekin, keng qo‘llaniladigan quvvat birligi. O‘zbekcha belgilanishi o.k. (кирилл алифбосида о.к.). Xalqaro belgilanishi hp (inglizcha horsepower so‘zidan).

Siz bu birlikni asosan avtomobillarning dvigateliga nisbatan qo‘llanishiga guvoh bo‘lgansiz. Jahonda «ot kuchi» termini ostida tushuniladigan bir necha xil o‘lchov birliklari mavjud. Lekin, ular ichida eng asosiysi bu «metrik ot kuchi» deyiladigan va SIdagi muqobiliga ko‘ra 735,49875 vatt deb aniq belgilangan ot kuchi birligidir. Garchi, rasman ushbu birlik iste’moldan chiqarilgan bo‘lsa-da, lekin, avtomobilga oid texnik hujjatlarda va ilmiy adabiyotlarda qo‘llanishda davom etmoqda. Xalqaro Birliklar Tizimida quvvatning rasmiy belgilangan o‘lchov birligi bu – vatt bo‘ladi.

Yangilаndi: 12.02.2019 08:29
 

Maxfiy matematik - Burbaki

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 8
Juda yomon!A'lo! 

Maxfiy matematik - Burbaki

Nikolya Burbaki - XX-asrning eng yirik matematiklaridan biridir. U matematikaning eng fundamental asoslarini qayta ko'rib chiqishni taklif qilib, shuningdek, hali hanuz ko'plab bahslarga sabab bo'layotgan matematik ta'lim islohotini yuritganligi bilan yodga olinadi. Aslida esa, Burbaki ismli matematik mutlaqo bo'lmagan!

Strasburg universitetida matematikadan dars bergan olimlar Anri Kartan hamda, Andre Veyl, oliygohlarda matematika o'qitish jarayonini isloh qilish zaruriyati haqida o'zaro juda ko'p tortishishgan. Lekin, islohot uchun, avvalo matematik analiz sohasi bo'yicha yaxshi bir umumiy qo'llanma-darslik yozish kerak edi. Keyin esa, butun o'quv jarayonini ushbu darslikka asosan tizimli standartlashtirish zarur bo'lgan. 1934-yilning oxirida, Veyl Karatanga xabar qilib, o'zi va yana besh nafar kuchli matematik hamkasb do'stlari bilan birga, shunday qo'llanmani yozishga kirishmoqchi ekanini aytadi. Shu tariqa, matematika tarixida o'ziga xos iz qoldirgan muhim ilmiy guruh - Burbaki guruhi shakllangan. Ular avvaliga shunchaki, oddiy darsli sifatida yozmoqchi bo'lgan kitob ham, oqibatda, matematik analiz bo'yicha monumental ilmiy manbaga aylandi.

Yangilаndi: 30.01.2025 08:59
 


Maqolaning 49 sahifasi, jami 109 sаhifа
Banner

Orbital latifalar :) :)

СмешноУлыбаюсьПодмигиваю

Agar qizil qalpoqcha,
bo'ridan yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda qochsa,
u infraqizil qalpoqchaga aylanadi...


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 884
O'qilgan sahifalar soni : 13401213

Tafakkur durdonalari

Dunyoda ilmdan o'zga najot yo'q va bo'lmagay! (Imom Buxoriy)