Karantin

Biz o'zbeklarda "chilla" tushunchasi bor. Chaqaloq tug"ilganidan boshlab qirq kun mobaynida chilla saqlanadi, ya'ni, uni begona ko'zlardan pana tutiladi. Yangi kelin-kuyov ham to'ydan keyin qirq kun ichida chillali bo'ladi deyiladi. Bu ularning baxtiga ins-jinslarning yomon nazari tushmasligi uchun qilinadi. Yoz chillasi - saraton va qish chillasi qahratonni ham siz yaxshi bilasiz. Bularning hammasi qirq kun davom etadi. o'zbek udumlarida chilla qachon va qanday paydo bo'lganini bilmayman. Har holda, buning o'tmishi juda uzoq ekani aniq. Va albatta bu, xalqimizning uzoq asrlar mobaynida tajribasidan o'tgan, amalda o'z nafini bergan amaliyot ekaniga ham men ishonaman. Chilla - qirq kun davom etadigan jarayondir. Shu sababli, uning ma'nosi ham fors-tojik tilidagi "qirq" ma'nosini beruvchi chilla so'zidan kelib chiqqan. Marg"ilondagi Childuxtaron mahallasi nomi "qirq qiz" degan ma'noda tarjima qilinadi. Chiltor - qirqta tor, chilyosin qilish esa, Hazrati Yosin surasini qirq marta o'qib dam solishdan iborat bo'ladi.

Seziy

Seziy - atom raqami 55 bo'lgan, oltinchi davrning birinchi guruhiga mansub element. Formulasi Cs. Oddiy modda shaklidagi seziy sarg'ish-kumush tusli, yumshoq ishqoriy metall.

Kashf qilinishi va atama etimologiyasi

Seziy spektral tahlil vositasida ochilgan eng birinchi elementdir. Uni nemis olimlari Robert Bunzen va Gustav Kirxgof tomonidan 1860-yilda, Germaniyadagi Bad-Dyurkxaym mineral suvidan optik spektroskopiya vositasida kashf qilingan. Element nomi uning emission spektrda ikkita yorqin moviy chiziq namoyon qilishiga ishora sifatida qo'yilgan. Lotincha caesius so'zi «havorang» degan ma'noni beradi.