Ayzek Azimov. Zamon, makon va boshqa narsalar haqida

Kitob muallifning 1959-1965 yillarda nufuzli ilmiy jurnallar uchun yozgan maqolalari asosida chop etilgan bo‘lib, unda insoniyat tarixida dastlabki taqvimlarning paydo bo‘lishi va ularning hozirgi ko‘rinishda qanday yetib kelganligi; o‘lchov birliklari sistemalari, fizika va kimyoga oid ajoyib paradokslar, hamda, matematika va astronomiyaga oid qiziqarli hikoyalar keltirilgan. Quruq faktlarning ajoyib fantaziyalar bilan bog‘lab tushuntirilishi, tabiatdan va kundalik turmushdan qoyilmaqom misollar keltirilishi sizni muallifning nechog‘lik bilimdon va ajoyib yozuvchi bo‘lganiga lol qoldiradi. Hikoyalar kishini maftun qilar darajada sodda va shu bilan birga, mukammal yozilgan. o‘qigan vaqtingizga achinmaysiz.

Kitobning asl talqini 17 ta katta maqolalarni o‘z ichiga olgan. Lekin, ulardan ikkitasi o‘ziga xos sabablarga ko‘ra, o‘zbek tiliga o‘girilmadi va ushbu kitobdan o‘rin olmadi. Shuningdek, kitob uzoq 1965-yilda yozilgani va o‘tgan 50 yildan ziyod vaqt mobaynida ilm-fanda anchayin yuksak rivojlanish sodir bo‘lganini e'tiborga olib, tarjimon tomonidan muallifning ayrim hikoyalari zamonaviy ilm-fan yutuqlari asosida to‘ldirildi va kengaytirildi.

Diqqat! Kitobxonlardan kitob haqidagi mulohazalarni va xatolarimiz ko‘rsatilgan konstruktiv-tanqidiy fikrlarni kutib qolamiz.

G'alati nomli kimyo

Odatda, kimyoviy moddalarning nomi murakkabligi va talaffuzga qiyinligi bilan hammani qiynaydi. Masalan, Siklopentadiyeniltrikarbonilgidridvolfram moddasini, yoki, metilpropenilendigidroksisinnamenilakril kislotasi nomini talaffuz qilish tugul, harflarni adashtirmay, to'g'ri o'qishni o'zi katta gap. Biroq, kimyoviy formulasi C1289H2051N343O375S8 bo'lgan oqsilni nomini menimcha birov eslab qolishga harakat ham qilmasa kerak. Chunki, uning nomida 1909 ta harf bor! Agar mabodo kimgadir qiziq bo'lsa, uning ingliz nomini ilovada[1] keltiramiz.

Biroq, kimyogarlarni odamlar uchun murakkablik tug'diradigan bunday qiyin nomlarni ataylab o'ylab topib yurishadi deb ayblab bo'lmaydi. Masalan, ular ichida ham, kap-katta odam bo'lib qolsa-da, hali ham multfilm ko'radigan va kashf qilgan moddalariga multfilm qahramonlari ismini beradiganlari ham bor. Quyida, nomi ilm-fandan yiroq bo'lgan sohalardan kelib chiqqan kimyoviy moddalardan ayrimlari bilan tanishtiramiz.