π sonining verguldan keyingi 10000 ta raqami
πshloqli
πrogdan
πstali
πtssa afzal deydi
πnhona
πchirlab
πchoqchi usta
πrmat amaki.
Aylana diametrining aylana uzunligiga nisbatini ifodalovchi π soni haqida hammaiz maktab kursida ma'lumot olganmiz. U odatda yaxlitlanib, 3.14 tarzida qo'llaniladi va bu kundalik hisob-kitoblar uchun yetarli daraja hisoblanadi. Lekin olimlar orasida π sonining yanada aniq va mukammal qiymatini keltirib chiqarishga bo'lgan urinishlar mana ikki ming yildan ziyod vaqt davomida davom etib kelayotganligi, bu sonning nafaqat matematikada, balki butun ilm-fan sohasida o'ziga xos ahamiyati bor ekanligiga ishoratdir. π sonini aniq hisoblash tarixi haqida yana boshqa bir maqolada bayon qilmoqchimiz. Ushbu post esa, aniqlik ishqibozlari uchun mazkur sonning verguldan keyingi dastlabki 10000 (o'n ming) ta raqamini taqidm etadi. Albatta yuqorida ham aytagnimizdek, π ning odatda verguldan keyingi ikkita raqam bilan belgilangan aniqlik darajasi matematik va geometrik, hatto arxitektura borasidagi hisoblashlar uchun kifoya qiladi. Lekin matematika o'z nomi bilan aniq fan. Aniqlik qancha kuchli bo'lsa, shuncha yaxshi! Ushbu maqola bilan esa, hech bo'lmaganda, oddiy qiziqish uchun tanishib qo'yish zarar qilmaydi degan umiddamiz...
O'g'lim ba'zan maktabdoshlari kalaka qilishayotganidan shikoyat qilib qoladi. Chunki amerikaliklarga xos bo'lmagan Azimov familiyasi o'smir yoshidagi bolalar uchun boshqa istalgan narsa kabi ermak obyekti bo'lishi ajablanarli emas. Lekin uning darg'azab ko'zlaridan bilamanki, u o'zini kalaka qilinishiga sabab bo'layotgan ushbu familiyani, boshqa odatiyroq familiyaga, masalan, Smit yoki Braunga almashtirishni ich-ichidan istaydi. Men o'g'limni chin dilimdan tushunaman. Sababi, bir paytlar o'zim ham ushbu familiyam tufayli bir qancha yoqimsiz sarguzashtlarni boshdan kechirishimga to'g'ri kelgan.
Georg Fridrix Bernxard Riman, 1826-yilning 17-sentyabrida, Germaniyaning Gannover shahri yaqinidagi kichikroq bir qishloqda tavallud topgan. U oilada 4 qiz va 6 farzandning ikkinchisi bo'lib, otasi Napoleon yurishlari qatnashchisi, Lyuteran cherkovi pastori, onasi esa ishlari unchalik yurishmagan advokatning qizi bo'lgan ekan. Ularning oilasi kamtarona hayot kechirgan. Farzandlarni maktabda o'qitish uchun ro'zg'ordan pul orttira olmagan ota-ona, ularga uyda, o'z qaramog'ida ta'lim berishga majbur bo'lishgan. Rimanning arifmetikaga bo'lgan qiziqishi va iste'dodi 6 yoshidayoq yuzaga chiqib, unga bu borada dars berishga otasining bilimlari cheklanib qoladi. Shunda Rimanning otasi, taxminlarga ko'ra, Lyuteran cherkovidagi hamkasblaridan, yoki, doimiy ibodatga keluvchi xudojo'ylardan biri bo'lgan Shults ismli kishi bilan, o'g'lining matematika borasida o'qishi yuzasidan kelishuvga erishadi. Biroq tezkorlik bilan Shultsning ham Rimanga o'rgatadigan narsalari qolmaydi. Shults, iste'dodli o'quvchisining otasiga, o'g'lining qobiliyati o'zinikidan yuksakroq ekani, hamda, uni kuchliroq ustoz qaramog'iga berish lozimligi haqida tan olib qaytarib kelgan ekan. Riman qolgan bilimlarni mustaqil ravishda egallashga majbur bo'lgan. 14 yoshida u o'zi iste'dodi va tirishqoqligi bilan o'rta maktab rahbariyatini qoyilqoldiradi va uni maktabga qabul qilishadi.
