Tesserakt

Bolalarni ham, kattalarni ham birdek o'ziga maftun qila oladigan matematika bo'limlaridan biri - fazoviy o'lchamlarning to'rtinchi yo'nalishini tekshirish bo'lsa kerak. Biz kundalik hayotimizda ko'nikib qolgan uch o'lchovli fazo haqidagi tasavvurlarimizdan farqli o'laroq, to'rt o'lchovli fazoda matematik, geometrik va fizik tushunchalar yanada kengroq ma'no kasb eta boshlaydi. Ilm-fan peshvolaridan tashqari yana dindorlar orasida (nasroniy dinining ayrim oqimlarida) ham to'rtinchi o'lchamlik haqida muayyan qarashlarni uchratish mumkin. Ularning fikricha, emishki, to'rtinchi o'lchamilik fazosi bu - "narigi dunyo" bo'lishi kerakmish. Nima ham derdik, nasroniy dindorlarning fikri o'z yo'liga, lekin bizni to'rtinchi o'lchamning matematik va fizik juhatlari va undan kelib chiquvchi ajoyib xulosalar qiziqtiradi. Xususan, to'rtinchi o'lchamga oid hisoblashlar, fizika fanida bizni o'rab turgan olam, atrof-koinotning mohiyatini tushuntirib berishda foydalaniladigan nazariyalarning uzviy bir qismini tashkil qiladi.

"Ko'zlaringga ishonma" turkumidan:
xaritalar bizni qanday aldaydi?

Turli gadjetlar, ijtimoiy tarmoqlar va kompyuter o'yinlaridan holi o'tgan bolaligimizda biz odatda ko'chada, mahalladagi tengqurlar bilan harakatli o'yinlar o'ynab vaqt o'tkazar edik. Ko'chada o'ynash imkonsiz bo'lgan kunlari, qo'shni bolalar bilan uyda to'planib, turli intellektual o'yinlar, masalan, xaritadan biror shahar, yoki mamlakatni topish o'yinini o'ynardik. Bu o'yinlar orqali o'zimiz bilmagan holda dunyoning siyosiy xaritasini ancha yaxshi o'zlashtirib olganmiz. Egallangan bilimlar esa, keyinchalik katta sinflarda, geografiya va tarix darslarida juda asqotgandi. o'shandayoq, dunyodagi eng katta mamlakat - Rossiya, eng kichik qit'a - Avstraliya, eng katta orol esa - Grenlandiya ekanligini yaxshi bilib olganman.

Lekin men keyinchalik bir narsaga e'tibor qaratib qoldim: odatda, xaritalarda Avstraliya qit'asi Grenlandiya orolidan ko'ra kichikroq ko'rinadi (quyidagi xaritaga qarang):