Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Orbita.uz

Kvant xromodinamikasi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 4
Juda yomon!A'lo! 

Kvant xromodinamikasi

Kvarklarni elementar zarralar ichida tutib turuvchi kuchli o'zaro ta'sirlar - kvarklarning maxsus zarrachalar - glyuonlarni o'zaro almashinishga asoslangan bo'ladi.

Materiya tuzilishini tushuntirib berishga urinadigan nazariyalar ichida hozirgi zamonda eng maqbul nazariya "Standart model" deb nomlanadi. Standart modelga ko'ra, kvarklarning o'zaro birlashishidan turli xil elementar zarralar vujudga keladi. Ushbu elementar zarralardan esa, o'z navbatida turli xil kimyoviy elementlarning atomlarining yadrolari shakllanadi. Kvarklarning o'zaro ta'sirlanishini fizikaning maxsus bo'limi - kvant xromodinamikasi (qisqacha KXD) o'rganadi. Ushbu kvant xromodinamikasi nazariyasiga ko'ra, kvarklarning o'zaro ta'sirlashishi - ular orasida maxsus bir zarrachalar - glyuonlarni o'zaro almashinishi orqali sodir bo'ladi.

Yangilаndi: 13.02.2025 16:04
 

Taxionlar

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 6
Juda yomon!A'lo! 

Taxionlar

Siz fizika fani orqali tabiatda hech narsa yorug'lik tezligidan kattaroq tezlikka erisha olmasligini ko'p eshitgansiz va bu faktni yaxshi bilasiz albatta. Lekin, fizikada taxionlar deb ataluvchi gipotetik, ya'ni, faqat farazlarda, tasavvurlarda mavjud bo'lgan bir zarracha borki, u yorug'lik tezligidan kattaroq tezlikda harakatlanadi deb taxmin qilinadi. Albatta, hozirgi zamon fizikasi taxionlarning haqiqatan ham mavjudligi ehtimolini, qorboboning haqiqatan mavjudligi ehtimoli bilan teng ehtimollikka ega deb baholaydi. Ya'ni, u kimlarningdir xayoloti mahsuli bo'lib, amalda bo'lishi mumkin emas. Shunga qaramay, o'z vaqtida ushbu gipotetik zarralarni aniqlash yuzasidan o'tkazilgan tadqiqotlarni ham butunlay behuda ketgan besamar izlanishlar bo'lgan deyish qiyin. Gipotezaga ko'ra, agar ushbu zarralar haqiqatan ham mavjud bo'lsa, ular yorug'lik tezligidan tezroq uchish orqali o'tmishga sayohat qilishi mumkin bo'ladi. Ayni mulohaza yuzasidan elektronika mutaxassisi, professor Pol Nain ajoyib bir kesatiq zaharxanda qilgan edi. Nainning fikricha, agar mabodo qachonlardir taxionlar haqiqatan ham kashf etilsa, unda ushbu kashfiyot haqidagi xushxabar gazetalarda bir kun avval chiqishi kerak va u taxminan "Ertaga taxion kashf etiladi" qabilidagi sarlavhaga ega bo'lishi lozim ??????.

Yangilаndi: 11.02.2025 07:37
 

Leonardo da Vinchi va Abadiy dvigatelning imkonsizligi tamoyili

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 4
Juda yomon!A'lo! 

Leonardo da Vinchi va Abadiy dvigatelning imkonsizligi tamoyili

Abadiy dvigatelning imkonsizligi haqidagi tushuncha fizikaning maktablardayoq o‘quvchilar ongiga singdiradigan eng muhim qoidalaridan biri hisoblanadi. Natijada ko‘pchilikda shunday tushuncha paydo bo‘ladiki, kimki abadiy dvigatelni yasashga harakat qilayotgan bo‘lsa, demak u, yoki savodsiz, yoki, aqldan ozgan degan xulosaga kelinadi. Bunday yondoshuv bilan esa biz, o‘rta asrlar davri olimlarining fan va texnika oldidagi xizmatlarining ahamiyatini nomunosib tarzda pasaytirib qo‘yamiz.

Umuman olganda abadiy dvigatel yasash uchun bo‘lgan urinishlarni tushunish mumkin. Birinchidan, samarador va arzon energiya manbasi bo‘lgan mashinalarni qurish, jamiyatning eng muhim talablaridan biri hisoblanadi. (shunisi qiziqki, antik davrda, turli xil ilmiy maktablar mavjud bo‘lganiga qaramay, abadiy dvigatel yasash g‘oyasi amalda mavjud bo‘lmagan. Sababi oddiy: arzon ishchi kuchi - qullar mehnatidan keng foydalanish.) bu sohadagi dastlabki ixtirolar, turli mamlakatlarda XII-XIII asrlarga taalluqli bo‘lib, u asosan hunarmandchilik ishlab chiqarishining talab va ehtiyojlari bilan bog‘liq. Ikkinchidan, juda kuchli psixologik omil mavjud: kim ushbu muammoni hal qila olsa, butun insoniyatga katta xizmat ko‘rsatgan bo‘ladi va uning nomi asrlar osha ulug‘lanadi. Va nihoyat, uchinchidan, har kim ham tabiatdagi abadiy, to‘xtovsiz harakatlarni kuzatishi mumkin: Oyning, sayyoralarning harakati, daryolarning oqishi kabi. Agar bunday harakat tabiatda mavjud bo‘lsa, nahotki inson, texnik ko‘nikmalar va ilmiy salohiyat orqali, sun'iy abadiy dvigatelni o‘z qo‘llari bilan yasay olmasa? Agar sening modeling ishlamayotgan bo‘lsa, uni mukammallashtirishga intil! Shunday fikrlar, ilm-fan, texnika bilan aloqasi bo‘lgan ko‘plab shaxslarni abadiy dvigatelning loyihasi ustida faol ravishda izlanishga undagan.

Yangilаndi: 22.12.2018 11:18
 

Cheksiz kichik miqdorlarni hisoblash. Koshi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 5
Juda yomon!A'lo! 

Cheksiz kichik miqdorlarni hisoblash. Koshi

AQSHlik matematik Uilyam Uoterxaus o'zining ilmiy-ommabop maqolalaridan birida Koshi haqida shunday yozadi: "XIX-asr boshlarida matematik analiz ajib bir holatda edi. Matematik analizning haq ekaniga olimlarda zarracha ham shubha yo'q edi. Chunki, barcha iste'dodli va iqtidorli matematiklar so'nggi yuz yillik mobaynida matematik analiz usullaridan muvaffaqiyatli foydalanib kelmoqda edilar. Lekin, uning aslida qanday ishlashini hech kim tuzuk-quruq bilmasdi... Keyin esa Koshi paydo bo'ldi". Koshining asosiy ilmiy asarlaridan biri 1823-yilda dunyo yuzini ko'rgan bo'lib, u "Cheksiz kichik miqdorlarni hisoblashga oid darslar to'plami" deb nomlangan (fransuzchasiga "Resume des lecons sur le calcul infinitesimal"). o'ta samarador ilmiy faoliyat bilan yashab o'tgan Ogyusten Koshi, ushbu asarida matematik analiz nazariyasini rivojlantirib, unga shakl-shamoyil beradi. Matematik analizga oid eng muhim tushunchalarni ta'riflaydi va muhim teoremalarga isbotlar keltiradi. Chunonchi, matematik analizning ikki ustuni deyiladigan asosiy yo'nalishlari - differensial va integral hisoblashlarni umumlashtiruvchi "analizning asosiy teoremasi"ni aynan Koshi isbotlagan..

Yangilаndi: 30.01.2025 09:00
 

Kutib oling, yangi kimyoviy elementlar: Nihonium, moskovium, tennesin va oganesson.

E-mail Chop etish PDF

Kutib oling, yangi kimyoviy elementlar: Nihonium, moskovium, tennesin va oganesson.

Ilgari xabar berganimizdek, 2015-yilning 30-dekabr sanasida Xalqaro Amaliy va Nazariy Kimyo Ittifoqi (IUPAC) tomonidan, kimyoviy elementlarning Mendeleyev davriy jadvaliga 4 ta yangi element qo'shilganini e'tirof etgan edi. o'sha paytda, davriy jadvalga yangi qo'shilgan mazkur elementlarga vaqtinchalik nomlar berilgan bo'lib, ular elementning jadvaldagi tartib raqamiga mos ravishda, ushbu raqamning lotinchadagi talaffuzi bilan muvaqqat nomlangan. Xususan, jadvalga qo'shilgan 113- elementni "ununtriy" (so'zma-so'z tarjimasi "bir yuz o'n uchinchi"), 115-elementni "ununpentiy" ("bir yuz o'n beshinchi"), 117-elementni "ununseptiy" va 118-elementni "ununoktniy" deb nomlangan. Biroq, aytib o'tilganidek, bu nomlar elementlarga vaqtinchalik biriktirilgan bo'lib, ushbu elementlarni kashf qilgan olimlar va ilmiy laboratoriyalarga o'z kashfiyotlari uchun nom berish huquqi taqdim etilgan. 8-iyun sanasida esa, IUPACning rasmiy saytida, ushbu 4 yangi kimyoviy element uchun rasmiy nomlar biriktirilgani haqida xabar e'lon qilindi.

Yangilаndi: 14.02.2025 08:42
 


Maqolaning 77 sahifasi, jami 109 sаhifа
Banner

Orbital latifalar :) :)

УлыбаюсьУлыбаюсьУлыбаюсь

Mendeleev ham, o'z xotiniga, birinchi o'rinda xotin emas, balki aynan Vodorod turishi kerakligini juda uzoq tushuntirishga majbur bo'lgan...


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 884
O'qilgan sahifalar soni : 13401251

Tafakkur durdonalari

Xitoydan bo'lsa ham ilm o'rganinglar.

Hadis