Yer Sayyorasining tuzilishi qanday?
Yer - Quyosh tizimidagi sayyoralar ichida, tartib bo‘yicha uchinchi, o‘lchamlariga ko‘ra beshinchi o‘rinda turuvchi sayyoradir. Shuningdek, ona sayyoramiz, insoniyatga ma'lum bo‘lgan sayyoralar ichida, tiriklik mavjud bo‘lgan yagona sayyora. Ilmiy farazlarga ko‘ra, Yer, Quyosh tizimidagi boshqa sayyoralar singari, Quyosh gaz-chang tumanligidan, bundan taxminan 4.5 milliard yil avval paydo bo‘lgan.
Yer sayyorasi shakliga ko‘ra, yassi ellipsoidga o‘xshash bo‘lib, "Geoid" deb ataladi. Geoid va unga o‘xshash (approksimatsion) ellipsoid orasidagi farq 100 metr atrofida[1]. Sayyoramizning o‘rtacha diametri 12742 kilometr. Aylanasi esa ?40000 kilometr. Yerning ekvatori, o‘ziga xos do‘nglikni hosil qilgan. Uning ekvatorial diametri, qutblar orasidagi diametridan 42.6 kilometr uzunroq. Yer sirtidagi eng baland nuqta, Everest cho‘qqisi (Jomolungma) bo‘lib, u dengiz sathidan 8848 kilometr balandlikda joylashgan. Eng chuqur botiqligi esa, Marianna botig‘i bo‘lib, u dengiz sathidan 994 metr pastda joylashgan. Ekvator do‘ngligi hisobiga, Yer markazidan eng uzoq joylashgan nuqta Everest cho‘qqisi emas, balki, ekvatorga yaqinroq joylashgan boshqa cho‘qqilar - Ekvadordagi Chimboraso vulqoni cho‘qqisi hamda, Perudagi Uaskaran tog‘i tepasi hisoblanadi.






Dengiz mili
Albert Eynshteyn hayoti fotosuratlarda (40 ta rasm)
O'zi harakatlanadigan va shamol yo'nalishiga qarshi suza oladigan kema haqidagi fikrlar, to'g'rirog'i, orzular odamlarda juda qadimdan mavjud bo'lgan. Bunday kemalarga ayniqsa, daryolarda oqimga qarshi suzib qatnaydigan kema boshqaruvchilari ko'proq intizor bo'lishgan. Notekis o'zan bo'ylab yuqori tomon suzishda yelkan yoki, eshkakchilar kuchidan foydalanish juda murakkab bo'lib, ko'pincha bunday suzishning imkoni deyarli bo'lmagan. Kemalarni, yoki, yuklarni oqimga qarshi tortish uchun burloqlar mehnatidan foydalanishga to'g'ri kelardi. Lekin burloqlar bu ishni juda sekin bajarishardi. Shunday muammolar tufayli, ayniqsa daryo transportida oqimga qarshi suzish uchun
Ko'pyoq deb, yoqlari tekisliklardan va qirralari to'g'ri chiziqdan iborat bo'lgan uch o'lchovli jismlarni aytiladi. Kub, to'g'ri tetraedr singari ko'pyoqlarni deyarli hamma yaxshi taniydi. To'g'ri tetraedr bu - teng yonli uchburchaklardan yasalgan to'rt tomonli piramidadir. Ko'pyoqni "to'g'ri ko'pyoq" deb atash uchun, ushbu ko'pyoqning hamma yoqlari teng bo'lishi kerak.