Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Orbita.uz

Elektroliz

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 41
Juda yomon!A'lo! 

Elektroliz

Elektroliz - eritmalar yoki elektrolit eritmasi orqali elektr toki o'tganda elektrodlarda sodir bo'ladigan fizik-kimyoviy jarayonlar shu nom ostida birlashadi. Musbat va manfiy elektrodlarda bo'ladigan jarayonlar mexanizmi turlichadir. Anodda ionlar atom yoki molekulalar elektronlarini bergani uchun unda elektrokimyoviy oksidlanish reaksiyasi sodir bo'ladi. Aksincha, katoddagi turli zarralarga elektronlar kelib qo'shiladi va bu yerda sodir bo'ladigan reaksiyalar, elektrokimyoviy tiklanish reaksiyalari bo'ladi.

Elektroliz 1833-1834 yillarda ingliz olimi Maykl Faradey ochgan qonunlarga bo'ysunadi.

Faradeyning birinchi qonuni shunday ta'riflanadi: elektrodda ajralib chiqadigan modda miqdori M elektrolitdan o'tgan elektr zaryadi miqdoiri q ga to'g'ri proporsional: M=kq.

Proporsional koeffitsienti k son jihatdan elektrolitdan elektr zaryadi birligi o'tganda ajralib chiqadigan modda massasiga teng va unga moddaning elektrokimyoviy ekvivalenti deyiladi. Elektrolitdan t vaqt oralig'ida I o'zgarmas tok o'tganda q=I·t va M=k·I·t bo'ladi.

Yangilаndi: 14.02.2025 08:23
 

Sun'iy intellekt: fikrlaydigan mashinalar, ongli robotlar haqida

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 59
Juda yomon!A'lo! 

Sun'iy intellekt: fikrlaydigan mashinalar, ongli robotlar haqida

(yoxud, robotlar Frankenshteynga aylanmasligiga kafolat bormi?)

Robot fikrlaydimi?Intellekt tushunchasi ta'rif uchun bag‘oyat qiyin tushunchalar sirasiga kiradi. Uzoq asrlar davomida insoniyatning eng zehni o‘tkir ilm peshvolari intellektning aynan nima ekanligi haqida muttasil ilmiy-falsafiy munozaralar yuritib kelishgan. Lekin bundayin ilmiy bahslar qanchalik darajada keskin yoki murakkab bo‘lmasin, ularda o‘ziga xos mutlaq yakdillik bor edi: intellekt - insongagina xos bo‘lgan oliy tushuncha o‘laroq qaralardi. Basharti, biror adabiy yoki fantastik asarda insondan o‘zga mavjudod yoki narsaning ong va tafakkur sohibi bo‘lishi, qisqacha aytganda - intellektga egaligi haqida gap borsa hamki, bu o‘z nomi bilan badiiy to‘qima yoki, fantastik uydirmadan nariga o‘tmagan. Suqrotdan boshlab, Eynshteyngacha bo‘lgan davrlarda hatto eng yuksak zakovatli olimlarda ham intellektning sun'iy bo‘lishi mumkinligi haqida jo‘yali jiddiy ilmiy fikrning o‘zi bo‘lgan emas...

Biroq, XX-asrning dastlabki choragidan boshlab vaziyat butunlay o‘zgardi. Aniqrog‘i, insoniyat o‘z xizmati uchun elektron hisoblash mashinalari - kompyuterlarni joriy qila boshlar ekan, intellekt masalasidagi bahslar ham yangi o‘zanga burildi. Insoniyat o‘z qo‘li bilan yaratilgan intellektual mashinalar - kompyuterlar, robotlar va boshqa shunga o‘xshash mexanik-elektronik tizimlar tomonidan muayyan intellektual salohiyat taqozo etuvchi masalalarni mustaqil hal etishi, o‘zi qaror qabul qilishi va vaziyatga qarab o‘z hatti-harakatlarini muvofiqlashtira olishi mumkinligi kabi intellektual "hislatlari" bilan yuzma-yuz keldi. O‘shanda ilk bora intellektning yasama shakli, ya'ni - sun'iy intellekt haqidagi bahslar o‘rtaga chiqqan edi. Keling, ushbu maqolada biz ham yana bir bora o‘sha muhim va qiziq masalaga - sun'iy intellekt masalasiga murojaat etib ko‘ramiz.

Yangilаndi: 09.12.2020 09:01
 

Stetoskop

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 9
Juda yomon!A'lo! 

Stetoskop

Odam tanasidagi turli tovushlarni - o'pkada nafas kirib-chiqishi, yoki, yurak qorinchalarida qon harakatlanishi tovushini eshitish orqali tashxis qo'yish tibbiyotda ancha qadimgi usullardan biridir. Lekin avvallari vrachlar tanadagi tovushlarga ko'ra tashxis qo'yish uchun bemor tanasiga quloqlarini bosib eshitishlari kerak bo'lardi. Bu birinchida gigienik nuqtai nazardan yoqimsiz bo'lsa, qolaversa, ma'naviy-axloqiy qoidalarga ham biroz raxna solardi. Axir doktorlar odatda erkak kishilar bo'lishgan va bu ayol bemorlar tanasini eshitib ko'rishda yumshoq qilib aytganda "noqulayliklar"ga sabab bo'lgan. Qolaversa, bevosita quloqning o'zi orqali to'g'ridan-to'g'ri eshitib qo'yilgan tashxislar har doim ham aniq bo'lmagan. Chunki bunda tashqi shovqinlardan, xalaqitlardan himoyalanish deyarli imkonsiz bo'lgan. Vaziyat XIX-asrning 10-yillarigacha shunday davom etdi. Vrachlar bemor tanasini eshitish uchun qandaydir mukammalroq va gigienik xavfsiz vositaga muhtoj edilar.

Yangilаndi: 23.01.2025 07:48
 

Kimyoviy elementlarning Yer qobig'idagi ulushi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 28
Juda yomon!A'lo! 

Kimyoviy elementlarning Yer qobig'idagi ulushi

Yer po'sti, yoki, boshqacha aytganda, Yer qobig'ining qalinligi 60 km atrofida deb baholanadi. Insonning Yer, tuproq, qazilma konlari kabilar bilan bog'liq faoliyatining asosiy qismi aynan shu qatlamda kechadi.

Qobiq o'z qanday elementlardan tashkil topgan?

Agar siz erinmasdan, Yer yuzi bo'ylab ilmiy ekspeditsiyaga chiqib, Yer sirtining har yer-har yeridan har biri 1 grammdan bo'lgan 1000000 (million) xil namuna olsangiz, ona sayyoramiz po'stlog'ining 1 tonnalik namunasini yiqqan bo'lasiz. Ekspeditsiyangiz so'ngida, yiqqan namunalaringizni umumlashtirib, uni kimyoviy laboratoriyada tahlil qilib ko'rsangiz, Yer qobig'ining o'rtacha kimyoviy tarkibini aniqlashingiz mumkin.

Yangilаndi: 10.02.2025 15:45
 

Neyl yarim kubik parabolasining yoy uzunligi

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 2
Juda yomon!A'lo! 

Neyl yarim kubik parabolasining yoy uzunligi

Matematika tarixida notrivial algebraik egri chiziqning yoy uzunligini aniqlagan ilk olim Angliyalik Uilyam Neyl (1637-1670) bo'ladi. Uilyam Neyl 1657-yilda yarim kubik parabola deb nomlanadigan va y2=ax3 tenglama orqali ifodalanadigan egri chiziq uchun yoy uzunligini hisoblashning uddasidan chiqdi. Agar tenglamani ybx3/2 tarzida shakl almashtirishga keltirilsa, nima sababdan egri chiziqni yarim kubik deb nomlanishi oydinlashadi va "kubning yarmi" masalaga qayerdan aralashib qolayotganini payqash mumkin bo'ladi. Neylning ushbu yo'nalishda qayd etgan natijalari haqida yana bir yetuk matematik - Jon Vallis (1616-1703) tomonidan 1659-yilda e'lon qilingan "Sikloida haqida" nomli asarda alohida to'xtalib o'tilgan va butun dunyo ilmiy jamoatchiligiga ma'lumot yetkazilgan. Qizig'i shundaki, Neylning mazkur ishigacha matematikada faqat logarifmik spiral va sikloida singari transendent egri chiziqlarning yoy uzunligini aniqlashga muvaffaq bo'lingan xolos edi.

Yangilаndi: 31.01.2025 08:39
 


Maqolaning 41 sahifasi, jami 109 sаhifа
Banner

Orbital latifalar :) :)

Tezkor tayyorlanadian lapsha taomlar ishlab chiqaruvchisi kimyo bo'yicha Nobel mukofotiga tavsiya etildi. Uning masalliqlarida, ilgari fanga noma'lum bo'lgan kimyoviy elementlar aniqlandi..


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 884
O'qilgan sahifalar soni : 13401028

Tafakkur durdonalari

Farzandlarimiz bizdan ko'ra kuchli, aqlli va baxtli bo'lishlari shart...

I. Karimov