Elektromagnit induksiya
Ersted va Amperning kashfiyotlaridan so'ng, elektr tokining magnit kuchiga ega ekanligi haqida aniq bilimlar yuzaga keldi. Endilikda, magnit hodisalarining elektr hodisalariga ta'sir ko'rsatishini tasdiqlash zaruriyati paydo bo'ldi. Ushbu vazifani esa, ingliz olimi Maykl Faradey o'ta mohirona yechish orqali, jahon ilm-fanida yana bir yuksak ilmiy kashfiyotni amalga oshirdi.
Maykl Faradey (1791-1867) Londonning eng qashshoq mavzelaridan birida tug'ilib o'sgan. Uning otasi temirchi usta, onasi esa ijaraga yer olib ekin-tikin qilib kun ko'ruvchi kambag'al dehqonning qizi bo'lgan. Maktab yoshiga yetgach, Faradeyni o'z hududidagi boshlang'ich maktabga berishgan. Boshlang'ich maktab hamma o'quvchilar qatori Faradeyga ham juda tor o'quv dasturi bo'yicha ta'lim bergan. Ya'ni, u yerda bolalarni faqat harf tanishga va o'qish-yozishga o'rgatishgan xolos.






Odamzot nasliga 1,6 milliard nafar kishiga yetishi uchun juda ko‘p ming yillar zarur bo‘ldi. Ushbu ko‘rsatkichga biz faqat 1900-yilga kelibgina erishganmiz. Biroq, shundan keyingi o‘sish jadalligi juda tezlashib ketdi va keyingi 60 yil ichida Yer aholisi jon boshi ikki karraga ko‘paydi (1960-yilda 3,2 milliard). XX-asr so‘ngiga kelib esa biz endi 6 milliardlik dovonni ham bosib o‘tdik. Demak, 10 milliardlik dovon ham unchalik olisda emas, shundaymi? BMT mutasaddilarining hisob-kitoblariga ko‘ra, Yer aholisi 2020-yilga borib 10 milliardlik dovondan ham o‘tadi. Xo‘sh, xronologik tartibda ko‘rib chiqsak, Yerda aholining o‘sishi qachon qay darajada bo‘lgan? Quyidagi infografikaga diqqat qilishingizni so‘raymiz. Unda aholining o‘sish jadalligi va Yer aholisining turli zamonlardagi miqdori bilan hozirgi zamondagi ayrim davlatlar aholisi sonio‘rtasida qiyoslashlar keltirilgan.
So‘nggi paytlarda smartfon yoki planshetning o‘z-o‘zidan yonib ketgani, yoki hatto portlagani haqida ham xabarlar uchrab turibdi. Gugl qidiruv xizmati yordamida aniqlashimcha, o‘tgan yilning sentyabridan shu bugungacha, ya'ni, bir yil davomida, o‘znet internet-nashrlarda jami 8 marta smartfon portlagani haqida xabar e'lon qilingan ekan. Albatta, bu hech qanaqasiga obyektiv statistika bo‘la olmaydi. Lekin, haqiqat ham smartfonlarning egasining cho‘ntagida yonib, yoki portlab ketish holatlari rostdan ham uchrab turibdi. Bunday holatlarda eng achinarlisi, odamlarning ham tan jarohati olayotgani, smartfon egalarini turli darajadagi kuyish bilan shifoxonaga yotqizilgani haqidagi ma'lumotlardir.
Kulon
Yaqin yillar ichida cho'g'lanma lampalar ham tarixga aylanadi. Chunki, ularning zamonasi deyarli tugadi va deyarli barcha rivojlangan mamlakatlarda yoritish tizimlari uchun energiya tejamkor fluoressent lampalardan foydalanishga o'tilmoqda. Shunga qaramay, cho'g'lanma lampaning ham insoniyat tarixidagi ko'p yillik munosib o'rnini va xizmatini e'tirof etmaslik adolatdan emas. Deyarli 1 asrdan ziyod vaqt mobaynida cho'g'lanma lampalar yoritish tizimlari uchun eng maqbul lampa sifatida idoralar va xonadonlar shiftida o'z muqim o'rniga ega bo'lib keldi. Cho'g'lanma lampalar - dunyoni o'zgartirgan ixtirolardan biridir.