Orbita.uz

Tesla

26.11.2018 17:52 Muzaffar Qosimov Xalqaro birliklar tizimi - SI - SI ning hosilaviy birliklari

Tesla

Tesla - Xalqaro Birliklar Tizimi (SI) ga ko'ra, magnit maydon induksiyasining o'lchov birligi. Xalqaro belgilanishi T. O'zbekcha belgilanishi Tl shaklida.

Bir jinsli magnit maydonining 1 Tl induksiyasi bu shunday induksiyaki, unda, magnit induksiyasi vektoriga perpendikulyar bo'lgan, ichidan 1 amper tok oqib o'tayotgan, hamda, uzunligi 1 metr bo'lgan to'g'ri chiziqli o'tkazgichga 1 nyuton kuch ta'sir etayotgan bo'ladi.

SI ning asosiy birliklari orqali Tesla quyidagicha ifodalanadi: kg·s^-2·A^-¹.

Sining hosilaviy birliklari orqali teslani quyidagi nisbatlar bilan ifodalash mumkin:

Vb/m²;
V·s/m²;
N·A^-1·m^-1.
Batafsil... Mulohaza va fikrlar (1)

Yangilаndi: 06.02.2025 10:08

Avliyo Elm shu'lasi

01.04.2019 13:02 Muzaffar Qosimov Maqolalar - Qiziqarli fizika

Avliyo Elm shu'lasi

Charlz Davrin dengiz sayohatlarining birida ko'pchilik dengizchilarni cho'chitadigan tabiat hodisasi - Avliyo Elm shu'lasiga guvoh bo'lgan edi. O'shanda u"Hammayoq olov ichida! Osmonda chaqmoq, kema machtalari ham zangori olov ichida!" - deb xitob qilgan edi. Avliyo Elm shu'lasi haqida ilk yozma ma'lumotlar, eramizning 78-yilida yozilgan"Tabiat tarixi" asarida uchraydi. Unda muallif Gay Piliniy Sekund (Katta Piliniy) O'rta Yer dengizida suzgan kemalarda uchraydigan shunday tabiat hodisasi haqida eslab o'tgan.

Qizig'i shundaki, o'rta asrlarda dengizchilar Avliyo Elm shu'lasini yaxshilik belgisi, omonlik ishorasi deb bilishgan. Keyinchalik, xususan, Darvin davridagi dengizchilar esa bundan shumlanishgan. Avliyo Elm shu'lasi tinimsiz liqillab turadigan zangori-shaffof tusdagi o'ynoqi olov ko'rinishida bo'ladi va bu holat, bid'atga beriluvchan, irimchi dengizchilar ko'ziga xuddi o'ynoqilab turgan arvoh singari ko'ringan.

Batafsil... Mulohaza bildiring

Yangilаndi: 28.01.2025 16:21

Saturnning yangi yo'ldoshlari kashf etildi

08.10.2019 17:58 Muzaffar Qosimov Maqolalar - Astronomiya

Saturnning yangi yo'ldoshlari kashf etildi

7-oktyabr kuni, Xalqaro Astronomiya Ittifoqining Kichik sayyoralar markazi Saturn sayyorasining yana 20 ta yangi tabiiy yo'ldoshi aniqlanganini e'lon qildi. Demak, endilikda, tabiiy yo'ldoshlari soni bo'yicha Saturn mutlaq rekordchi bo'lib, oldi va bundan buyon, uning yo'ldoshlari soni 82 ta deb hisoblanishi kerak. Shu choqqacha, Quyosh sistemasida yo'ldoshlari soniga ko'ra Yupiter yetakchi edi va uning 79 ta yo'ldoshi borligi ma'lum edi. Halqali sayyoraning yangi yo'ldoshlarini Karnegi institutida ishlovchi Skott Sheppard boshchiligidagi ilmiy guruh diametri 8,2 metr bo'lgan "Subaru" teleskopi vositasida kashf qilgan. Ushbu teleskop Gavay orollaridagi Mauna-Keya tog' cho'qqisida joylashgan rasadxonaga o'rnatilgan.

Batafsil... Mulohaza bildiring

Yangilаndi: 14.02.2025 10:38

Stoks

30.07.2019 08:41 Muzaffar Qosimov Xalqaro birliklar tizimi - SI - Tizimlashmagan birliklar

Stoks

Stoks â€“ fizikada va asosan sanoatda qoâ€˜llaniladigan kinematik qovushqoqlik birligidir. Oâ€˜zbekcha va xalqaro belgilanishi St (ÐºÐ¸Ñ€Ð¸Ð»Ð» Ð°Ð»Ð¸Ñ„Ð±Ð¾ÑÐ¸Ð´Ð° Ð¡Ñ‚). Birlik nomi ingliz olimi ser Gabriel Jorj Stoks sharafiga qoâ€˜yilgan. Stoks birligi amaldagi Xalqaro Birliklar Tizimi (SI) ga kirmaydi; u muomaladan chiqarilgan SGS tizimi birligidir. Xalqaro metrologiya qonunchiligi tashkiloti tavsiyasiga koâ€˜ra, stoks birligini milliy qoidalarga asosan, muayyan xos sohalarda qoâ€˜llashga ruxsat etiladi.

Batafsil... Mulohaza bildiring

Yangilаndi: 30.07.2019 08:53

Boriy

31.10.2019 10:16 Muzaffar Qosimov Ma'lumotnomalar - Kimyo

Boriy

Boriy â€“ beqaror radioaktiv element. Formulasi Bh. Atom raqami 107. 261 dan 272 massa soniga ega izotoplari maâ€™lum. Eng uzoq yashovchi nisbatan barqaror izotopi boriy-267 boâ€˜lib, yarim yemirilish davri 17 soniyaga teng.

Kashf qilinishi va atama etimologiyasi.

107-element sintez qilingani haqidagi ilk xabarni 1976-yilda Dubnadagi yadroviy tadqiqotlar institutida ishlovchi Yuriy Oganesyan boshliq ilmiy guruh tomonidan eâ€™lon qilingan. Ushbu sintez xrom-54 va vismut-209 yadrolarining oâ€˜zaro birlashish reaksiyasi hosilalarining spontan parchalanishi mahsulotlarini tadqiq qilishga asoslangan edi. Boriyning kashf qilingan ilk izotoplarining yarim yemirish davri 5 soniyadan 1-2 soniyagacha boâ€˜lgan. 1981-yilda, Darmshtadt ogâ€˜ir ionlar instituti ham vismut-209 nishonni xrom-54 yadrolari bilan bombardimon qilishga asoslangan ²⁰⁹Bi+⁵⁴Cr reaksiyasini tadqiq qilgan va bunda, nuklidlarning Î±-yemirilishi sezish, hamda, uning parametrlarini aniqlash imkonini beradigan yangi texnologiyalarni qoâ€˜llagan. Darmshtadtda olib borilgan eksperimentlar ham, 107-elementning 262-izotopiga taalluqli boâ€˜lgan Î±-yemirilishi hodisasini 5 bora payqagan. Nemislarning tajribalarida bu elementning 4,7 va 2,3 soniya yarim yemirilish davriga ega izotoplari aniqlangan.

Batafsil... Mulohaza bildiring

Yangilаndi: 10.02.2020 16:21

Mavzuga oid boshqa mаqоlаlаr...