Marsdagi tong...

Marsni tadqiq qilish maqsadida Arizona Oy va Sayyoralar universiteti laboratoriyasi rahbarligi ostida Ball Aerospace & Technologies firmasi tomonidan loyihalab, «Mars Reconnaissance Orbiter» kosmik apparati bortiga o'rnatilgan «HiRISE» (High Resolution Imaging Science Experiment) yuqori aniqlikdagi fazoviy kamerasi tufayli biz, yaqin qo'shnimiz - Mars sayyorasida tongning qanday otishi, Quyoshning zenitdagi holati, Marsdagi kezib yurgan Marsaxod tadqiqotchi apparatlarini kuzatishimiz mumkin.

21-Iyul - Inson qadami oyga yetgan tarixiy sana!

Bugun 21-iyul - Insoniyatning tarixda ilk bora yerdan tashqaridagi osmon jismi - Oyga qadam bosgan kuni. 1969- yilning aynan shu kuni, 20:17:39 (UTC) da AQSHning Apollon-11 fazoviy kemasida astronavtlar Nil Armstrong hamda Edvin Oldrindan iborat ekipaj, oy modulini, tabiiy yo‘ldoshning g‘arbiy qismidagi "Sokinlik dengizi" hududida qo‘ndirishga muvaffaq bo‘lishdi. Astronavtlar oy sirtida 21 soat 36 daqiqa df 21 soniya vaqt davomida bo‘lib, u joyga ilmiy tadqiqot asbob uskunalari hamda AQSH bayrog‘ini o‘rnatish ishlarini amalga oshirdilar. Oyga dastlabki qadamni qo‘ygan inson bu - Nil Armstrong edi. Ushbu tarixiy hodisa 21-iyul 02:56:15 UTCda amalga oshdi. 15 daqiqadan so‘ng oy yuzasiga ikkinchi astronavt Edvin Oldin ham qadam bosdi. Ular 21,55 kg oy tuprog‘idan namuna olib fazoviy stantsiyaga qaytish uchun tayyorlana boshladilar. Bu vaqtda fazoviy kemaning uchuvchisi Maykl Kollins ularni oy orbitasida kutib turdi. Mazkur tarixiy voqea insoniyatning ilm fan va texnika borasidagi eng buyuk muvvafaqiyatlaridan biri sifatida tarixning oltin sahifalaridan joy oldi. ta'kidlash joizki, mazkur fazoviy dastur alsilda ilmiy mohiyatdan ko‘ra siyosiy mafkuraviy maqsadlarni ko‘proq ko‘zlagan edi. Chunki, koinotga ilk parvozni amalga oshirga inson - Yuriy Gagarinning va sobiq ittifoqning muvaffaqiyatlari, kosmik tadqiqotlar borasida AQShni o‘ziga xos "poyga"da ortda qoldirayotgan edi. Shu tufayli mazkur dastur, Apollon-11 va oyga qadam g‘oyasi, prezident Kennedi tomonidan "milliy maqsad" sifatida e'tirof etilgan. Astronavtlar yerga qaytgach, yuksak davlat mukofotlari bilan taqdirlanishgan. Quyida ular oy sirtidan olib kelgan fotosuratlardan naminalarni havola etamiz.

Jenevada o�tkazilgan matbuot anjumani orqali, Nobel mukofoti laureati, olim Samuel Ting yaqin 2 yil davomida Xalqaro Kosmik Stantsiya (XKS) da o�rnatilgan �AMS-02� magnit alfa-spektrometri yordamida o�tkazilgan qora materiyani qidirish bo�yicha tadqiqotlarning dastlabki natijalarini ommaga ma�lum qildi.

Biotranzistorlar- biokompyuterlar uchun navbatdagi qadam!

Stenford Universiteti Biomuhandislari DNK va RNK genetik materiallari asosida, dastlabki biologik tranzistorni ishlab chiqdilar. Biotranzistor �Transkriptor� nomi bilan ataldi va hozirgi kungacha tirik to�qima va hujayralar ichidada to�laqonli ishlashi mumkin bo�lgan biologik kompyuterlarni loyihalash va ishlab chiqarish uchun shu kungacha yetishmay kelgan muhim tarkibiy elementlardan biri sifatida e'tirof etildi. Ushbu biotranzistor asosisida loyihalanish ko�zda tutilayotgan biokompyuterlar, kelajakda, inson tana to�qimalari darajasida, hujayralar miqiyosidagi o�zgarishlarni qayd etishi va DNK asosidagi hotiraga yozib borishi mumkin bo�ladi. Avvaldan loyihalangan algoritmlarga ko�ra bu biokompyuterlar o�zidagi axborotni tashqi manbalarga uzatishi, tashqi manbalardan olingan buyruqlarni bajarishi, ya'ni, masalan hujayralarga insulin ishlab chiqarishga buyruq berishi yoki, saraton belgilari namoyon bo�lgan to�qimalarga o�z-o�zini yo�qotishni buyurishi mumkin bo�lar ekan.