Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Horijlik olimlar
Horijiy olimlar

Hamma zamonlarda ham, ilm fan taraqqiyoti jarayoning eng zarbdor yetaklovchi kuchi bu o‘z sohasining asl bilimdoni bo‘lgan tafakkur sohiblari - olimlar hisoblanadi. Noyob aql zakovat egalarining ilmiy mulohazalari, amaliy tajribalari va eng muhimi, o‘zlaridan qoldirgan qimmatli ilmiy meroslar - kitob va ilmiy ishlari, butun bashariyatning eng qimmatbaho boyligidir. Zero yer yuzini obod qilgan ham, odamzot hayotini farovon va obod qilgan ham bu ilm fan va olimlardir. «Olim»va «Ilm» so‘zlari bir-biriga o‘zakdosh va egizakdir.

Saytimizning ushbu bo‘limida, jahon ilm fani osmoni yulduzlari haqida suhbatlashamiz. Ularning hayoti, faoliyati, va ilm fanga qo‘shgan hissasi haqida ma'lumotlar almashinamiz.



Galileo Galiey. Birnchi hikoya.

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 36
Juda yomon!A'lo! 

BIRINCHI HIKOYA:

Harakat qonunlarining kashf etilishi

Dinamikaning birinchi asoslarini Galiley yaratdi. Ungacha kuchlarning taʻsirini faqat ular muvozanatda boʻlgandagina kuzatishar edi; erkin tushayotgan jismning tezlanuvchan harakatini, Shuningdek yuqoriga otilgan jismning egri chiziqli harakatini ham ogʻirlik kuchining doimiy taʻsiri deb qarashsa-da, hech kim koʻrsatilgan Shunday oddiy hayotiy hodisaning qonunlarini aniqlay olmadi. Galiley bu qonunni ochishda qadamni birinchi boʻlib qoʻydi va mexanikaning rivojlanishi uchun yangi va cheksiz sohani kashf etdi. Bu kashfiyot... endi oʻsha ulugʻ inson xizmatlarining eng ahamiyatli va rad etib boʻlmaydigan qismini tashkil etadi. Haqiqatan, Yupiterning yoʻldoshini, Veneraning fazasini, Quyosh dogʻlari va hokazolarni kashf etish uchun teleskop va kuzatuvchanlik talab qilinadi, ammo hamma vaqt kishilar koʻz oldida sodir boʻlib, Shunda ham faylasuflar eʻtiboridan chetda qolgan hodisalardagi tabiat qonunlarini ochish uchun mutlaqo yuksak tafakkur sohibi boʻlish lozim edi.

Lagranj

Muqaddima.

Florensiyada musiqachi sifatida mashhur bo‘lgan Vinchenso Galiley o‘zining  katta  o‘g‘li  Galileo uchun qanday sohani tanlash haqida  uzoq vaqt o‘yladi. O‘g‘li musiqaga Shubhasiz, qobiliyatli edi, ammo otasi yanada ishonchliroq  sohani  lozim  ko‘rar edi.  1581-yili Galileo o‘n yettiga to‘lganda tarozi  pallasi   tibbiyot  tomonga  og‘di.  Vinchenso  o‘qish  xarajatlari katta bo‘lsa-da, o‘g’lining kelajagi ta’minlanishini bilar edi. Shuning uchun Piza  universiteti  tanlaydi, u ancha chet bo‘lsa ham, Vinchenso uni yaxshi bilar edi. U Pizada uzoq  yashagan, Galileo ham o‘sha yerda tug‘ilgan edi.

Yangilаndi: 15.02.2019 10:19
 

"Buyuk San'at"

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 17
Juda yomon!A'lo! 

"Buyuk San'at"

1545-yili Jerolamo Kardanoning (lotincha "Arsmagna" deb nomlangan) kitobi bosilib chiqdi. Kitob asosan 3-va 4-darajali tenglamalarni yechishga bag‘ishlangan edi. Ammo uning matematika tarixidagi ahamiyati bu muayyan masala chegarasidan ancha chiqnb ketdi. XX-asrda Feliks Klyayn kitobni baholab, bunday deb yozgan edi: "Bu eng yuqori darajadagi qimmatbaho asar, qadimgi matematika chegarasidan chikuvchi hozirgi zamon algebrasining kurtagiga ega".

XVI-asr Yevropa matematikasi uchun o‘rta-asr tushkunligidan keyingi uyg‘onish-asri bo‘ldi. Buyuk yunon geometrlarining ishlari ming yillar davomida unutilgan, bir qismi esa yo‘qotilgan edi. Yevropaliklar arabcha matnlardan faqat Sharq matematikasi haqida emas, balki qadimgi matematika haqida ham xabardor bo‘lishdi. Yevropada matematikaning tarqalishida savdogarlar katta rol o‘ynagani xarakterli, ularning safarlari axborot yig‘ish va uni tarqatish vositasi edi. Ayniqsa Pizalik Leonardo (1180-1240) alohida ajralib turadi, u ko‘proq Fibonachchi (Bonachchining o‘g‘li) sifatida mashhur edi. Uning nomi ajoyib son ketma-ketligi (Fibonachchi sonlari) orqali abadiylashtirilgan. Fan eng yuqori darajasini juda tez yo‘qotishi mumkin. Uni tiklash uchun esa-asrlar talab qilinadi. o‘sha Fibonachchida so‘zsiz ajoyib kuzatishlar natijalari bo‘lsa-da, Yevropa matematiklari muttasil uch-asr o‘quvchi bo‘lib qoldi. Faqat XVI-asrdagina Yevropa matematikasida qadimgi dunyo matematiklari ham, Sharq matematiklari ham bilmagan prinsipial ahamiyatga ega bo‘lgan matematik natijalar yuzaga keldi. Gap 3-va 4-darajali tenglamalarni yechish haqida boryapti.

Yangilаndi: 13.12.2018 09:06
 


Maqolaning 11 sahifasi, jami 11 sаhifа
Banner

Buyuk olimlar fotogalereyasi

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

Kimyogar ota o'z oshnalariga maqtanmoqda:

-Kecha meni o'g'lim tili chiqib, birinchi so'zini gapirdi!

-Nima dedi? Dadami, oyimi?

-Izopropiloftormetilfosfonat...


Mavzuga oid boshqa materiallar

Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 883
O'qilgan sahifalar soni : 12199411

Tafakkur durdonalari

Dunyo imoratlari ichida eng ulug'i - MAKTABDIR! (M Behbuduy)