Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Astronomiya
Astronomiya bo'yicha ma'lumotnoma va qo'llanmalar

Litosfera

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 24
Juda yomon!A'lo! 

Litosfera

Yerning ichki tuzilishi

Yer nazariy - farzaiy jihatdan uch asosiy qismga bo‘lib o‘rganiladi: Qobiq, Mantiya va Yadro.

Yer qobig‘i qalinligi, okean chuqurliklariga nisbatan, 5-10 kilometr, tekisliklarda esa, 35 - 45 km, tog‘li hududlardan esa 70 kilometr va undan yuqori masofada o‘zgaradi. Umuman olganda esa, yer qobig‘ini o‘rtacha 33 kilometr qalinlikdagi bir jinsli qatlam sifatida, shartli ravishda tasavvur qilinadi. Qobiqdagi tog‘ jinslari harorati o‘rtacha har 33 metrda 1 °C ga ko‘tariladi.

Yangilаndi: 17.01.2019 09:23
 

Yerning fizik parametrlari

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 32
Juda yomon!A'lo! 

Yerning fizik parametrlari

 

Ekvatorial radiusi : Rekv = 6378.16 km

Qutbiy radiusi: Rqutb = 6356.777 km

O'rtacha radius: Ro'rt = 6371.032 km

Ekvator aylanasi uzunligi: cekvator = 40075,696 km

Meridian aylanasining uzunligi: cmeridian = 40008 km

Yangilаndi: 19.08.2019 14:10
 

Astronomiyada qo‘llaniladigan masofa birliklari

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 4
Juda yomon!A'lo! 

Astronomiyada qo‘llaniladigan masofa birliklari

Astronomiyada juda katta masofalarni o‘lchash va ifodalash uchun quyidagi maxsus masofa birliklari qo‘llaniladi: Astronomik birlik, Yorug‘lik Yili, hamda, Parsek.

  • Astronomik birlik (a.b.) - Yer va Quyosh o‘rtasidagi masofa.
  • Yorug‘lik Yili (yor.yil.) - yorug‘likning bir tropik yil muddatda bosib o‘tadigan yili.
  • Parsek[1] (pk) -  yillik parallaksi bir soniyaga teng bo‘lgan (boshqacha aytganda, yer orbitasining o‘rtacha radiusi bir sekund burchak ostida ko‘rinadigan masofa) masofa.

Jadvalada ushbu birliklar orasidagi munosabatlar keltirilgan.


 

Masofa birligi

km

a.b.

Yor.yili

pk

kpk

Mpk

Kilometr

1

6.69·109

1.06·1013

3.24·1014

3.24·1017

3.24·1020

Astronomik birlik

1.496·108

1

1.58·105

4.85·106

4.85·109

4.85·1012

Yorug‘lik yili

9.46·1012

6.32·104

1

3.07·101

3.07·104

3.07·107

Parsek

3.08·1013

2.06·105

3.26

1

10–3

106

Kiloparsek

3.08·1016

2.06·108

3.26·103

103

1

10?3

Megaparsek

3.08·1019

2.06·1011

3.26·106

106

103

1

Izoh:

  • 1 astronomik birlik = 1.49600?1011 metr = 149 600 000 kilometr ;
  • 1 yorug‘lik yili = 9.4605·1015 metr = 9.4605·1012 kilometr 63239.7 a.b.  0.306595 pk ;
  • 1 parsek = 3.0857·1016 metr = 3.0857·1013 kilometr  206265 a.b.

 


[1] "Parallaks" va "Sekunda" so‘zlarining dastlabki bo‘g‘inlaridan keltirib chiqarilgan.

Yillik parallaks yerdagi kuzatuvchiga nisbatan, uning yer shari bilan birgalikda quyosh atrofida aylanishi tufayli makon bo‘ylab harakatlanishi natijasida, osmon yoritkichlarining fazo sferasidagi ko‘rinish joyining o‘zgarishi.


Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:

Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/

Tvitterda: @OrbitaUz

Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/

Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz

Yangilаndi: 06.05.2019 09:44
 

Quyosh tizimining katta sayyoralari

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 29
Juda yomon!A'lo! 

Quyosh tizimining katta sayyoralari

Parametr

Birlik

Sayyoralar

Merkuriy

Venera

Mars

Yupiter

Saturn

Uran

Neptun

Pluton[1]

Ekvatorial diametri

km

4878

12104

6792.4

142984±2

120536±4

51118

49528±4

2306

Ekvatoridagi erkin tushish tezlanishi

m/soniya2

3.72

8.87

3,711

24.79

10.44

8.87

11.15

0.658

Ekvatorining orbita tekisligiga nisbatan og‘ish burchagi

-5°

23°59`

3°4`

26°73`

97.77°

44°

?

Hajmi (Yer hajmiga nisbatan)

 

0.055

0.857

0.151

1318

769

50

42

0.08

Sirtidagi ikkinchi kosmik tezlik

km/soniya

4.25

10.46

5.03

59.5

35.5

22.5

23.5

5

Massasi (tabiiy yo‘ldoshlarisiz)

tonna

3.260∙1020

4,8685·1024

6.418∙1020

1,8986·1027

5.6846∙1023

8,6832·1025

1.043∙1023

5.50∙1021

o‘rtacha radiusi

km

2420

6051,8 ±1

3389.5

69 911 ±6

60400

23800

22200

2750

o‘rtacha zichligi

kg/m3

5520

5220

3933

1326

680

1270

1636

2030±0.6

O‘z o‘qi atrofida aylanish davri

 

88 kun

243.2 kun

24 soat, 37 daqiqa, 22 soniya

9 soat,

50 daqiqa, 30 soniya

10 soat

14 daqiqa

10 soat

42 daqiqa

15 soat

43 daqiqa

6 kun

9 soat

Quyosh atrofida aylanish orbitasi bo‘ylab harakatining o‘rtacha tezligi.

km/soniya

47.83

34.99

24.65

13.05

9.64

6.80

5.43

4.8

Quyosh atrofida to‘liq aylanish davri

88 kun

224.7 kun

1.88 yil

11.86 yil

29.46 yil

84.01 yil

164.79 yil

248.9 yil

Quyoshdan o‘rtacha masofasi

mln.km

57.91

108.21

227.94

778.3

1429.3

2875.03

4504.4

5900

Sayyora sirtidagi gravitatsiya

 

0.38

0.90

0.38

2.64

1.16

1.17

1.20

0.06

Tabiiy yo‘ldoshlari soni

 

-

-

2

79

82

27

14

5

Yer massasiga nisbati

 

0.546

0.815

0.107

317.8

95.28

14.56

17.28

0.9

Yerdan eng uzoq masofasi

mln.km

~217

~260

~400

~965

~1650

~3153

~4682

~7527

Yerga eng yaqin masofasi

mln.km

82

38

56

591

1199

2586

4309

4280

Yerning o‘rtacha radiusiga nisbati

 

0.38

0.96

0.53

11.2

9.47

3.73

3.49

0.43

 


[1] Pluton sayyorasi, kashf qilingan 1930-yildan to 2006-yilgacha, Quyosh tizimidagi odatiy (klassik) sayyora sifatida qaralgan. Xalqaro Astronomiya Ittifoqining XXVI assambleyasi qaroriga asosan, 2006-yildan e'tiboran Pluton sayyorasi Quyosh tizimidagi katta sayyoralar safida emas, balki karliklar sayyoralar safiga kiritildi. Shuning uchun unga tegishli ma'lumotlar ustuni alohida rang bilan ajratib ko‘rsatildi.


[1] 2006 yildan e'tiboran Pluton sayyorasi Quyosh tizimidagi katta sayyoralar safida emas, balki kichik sayyoralar - karliklar safiga kiritilgan.

Yangilаndi: 08.10.2019 18:14
 

Ba'zi osmon jismlari sirtida birinchi va ikkinchi kosmik tezliklar

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 3
Juda yomon!A'lo! 

Ba'zi osmon jismlari sirtida birinchi va ikkinchi kosmik tezliklar

Osmon jismi

Tezlik (km/soniya)

Osmon jismi

Tezlik (km/soniya)

Birinchi

kosmik

Ikkinchi

kosmik

Birinchi

kosmik

Ikkinchi

kosmik

Oy

1.68

2.36

Yupiter

43.5

60.4

Quyosh

439.3

617.7

Saturn

26

36.4

Merkuriy

2.7

4.2-4.3

Uran

15.3

20.8

Zuxro (Venera)

7.2

10.4

Neptun

?17

23.7

Mars (Mirrix)

3.5

5

Yer

7.9

11.19


Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:

Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/

Tvitterda: @OrbitaUz

Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/

Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz

Yangilаndi: 18.09.2018 08:57
 


Maqolaning 9 sahifasi, jami 9 sаhifа
Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

Agar yakuniy natija masalani yechish usuliga bog'liq bo'lmasa, u matematika, agar bog'liq bo'lsa u - buxgalteriya...


Mavzuga oid boshqa materiallar

Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11744583

Tafakkur durdonalari

Ilm-Fan Taraqqiyotni yetaklovchi kuchdir!