Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Maqolalar
Maqolalar

Maxfiy matematik – Burbaki

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 8
Juda yomon!A'lo! 

Maxfiy matematik – Burbaki

Nikolya Burbaki – XX-asrning eng yirik matematiklaridan biridir. U matematikaning eng fundamental asoslarini qayta ko‘rib chiqishni taklif qilib, shuningdek, hali hanuz ko‘plab bahslarga sabab bo‘layotgan matematik ta’lim islohotini yuritganligi bilan yodga olinadi. Aslida esa, Burbaki ismli matematik mutlaqo bo‘lmagan!

Strasburg universitetida matematikadan dars bergan olimlar Anri Kartan hamda, Andre Veyl, oliygohlarda matematika o‘qitish jarayonini isloh qilish zaruriyati haqida o‘zaro juda ko‘p tortishishgan. Lekin, islohot uchun, avvalo matematik analiz sohasi bo‘yicha yaxshi bir umumiy qo‘llanma-darslik yozish kerak edi. Keyin esa, butun o‘quv jarayonini ushbu darslikka asosan tizimli standartlashtirish zarur bo‘lgan. 1934-yilning oxirida, Veyl Karatanga xabar qilib, o‘zi va yana besh nafar kuchli matematik hamkasb do‘stlari bilan birga, shunday qo‘llanmani yozishga kirishmoqchi ekanini aytadi. Shu tariqa, matematika tarixida o‘ziga xos iz qoldirgan muhim ilmiy guruh – Burbaki guruhi shakllangan. Ular avvaliga shunchaki, oddiy darsli sifatida yozmoqchi bo‘lgan kitob ham, oqibatda, matematik analiz bo‘yicha monumental ilmiy manbaga aylandi.

Yangilаndi: 11.03.2019 07:51
 

Gugurt

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 17
Juda yomon!A'lo! 

Gugurt

Gugurt har doim inson maishiy turmushidagi eng asosiy elementlardan biri bo‘lgan. Bir qarashda arzimas tuyuladigan ushbu narsa uyda bo‘lmasa, pechkangizda o‘t qalay olmaysiz, ovqatingiz pishmaydi va ichingiz ham yorishmay yuraverasiz. Ixxolaynen arzimagan gugurtga ketib, nima sarguzashtlarni boshidan kechirganini esa ko‘pchilik yaxshi eslaydi. Xullas, ro‘zg‘orda markaziy o‘rinlardan birini egallovchi bu matoh istaymizmi, yo‘qmi, o‘zi bilan doim hisoblashishga majbur qiladi.

Biz gugurt donasini quti chetidagi dag‘al devorga chirq etib ishqash orqali, osongina olov chiqaramiz. Va oramizda juda ko‘pchilik, ushbu chirq etgan chaqnash lahzasida, shundoqqina ko‘z o‘ngimizda qandayin kimyoviy reaksiyalar sodir bo‘lgani haqida o‘ylab ham ko‘rmaymiz. Vaholanki, siz bilan biz shu tarzda osongina olov chiqara olishimiz uchun bundayin qulay vositani ixtiro qilish yo‘lida bir zamonlar ne-ne aql egalari bosh qotirmagan deysiz. Ha, ushbu oddiy gugurt haqiqatan ham, odamzotning eng buyuk ixtirolari sirasiga kiradi. Bunga amin bo‘lish uchun, avvallari olov yoqish uchun odamlar qanchalik qiynalishganini esga olish kifoya. «Sannikov yeri» filmi esingizdami? Shaman va ikkita baquvvat yigit olov chiqaraman deb yog‘ochni yog‘ochga obdon ishqashadi.

Yangilаndi: 26.02.2019 09:58
 

Fraktallar geometriyasi: jozibador va beto‘xtov olam

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 14
Juda yomon!A'lo! 

Fraktallar geometriyasi: jozibador va beto‘xtov olam

Bir necha asrlar mobaynida matematika Yevklid geometriyasining ajoyibotlari olamiga maftun bo‘lib yashadi. Lekin, bugungi zamon matematikasi o‘ziga boshqa bir mahbub yo‘nalish – fraktallar geometriyasini kashf qilgan.
Fraktallar geometriyasi bizning qarshimizda borliqning butunlay yangi jozibasini ochib bermoqdaki, hayratlanmaslikning iloji yo‘q.

Tasavvur qiling, biz O‘zbekistonning Turkmaniston bilan chegarasi uzunligini xaritaga qarab aniqlamoqchimiz. Buning uchun biz, chegara chizig‘i bo‘ylab ikki nuqta orasidagi masofani oddiy chizg‘ich bilan o‘lchab, keyin, olingan natijani, xaritaning miqyos-masshtab bilan taqqoslab, chegaraning umumiy uzunligini chiqarishimiz mumkin bo‘ladi. Natijada, biz chegara uzunligining taxminiy, taqriban yaqin qiymatiga ega bo‘lamiz. Albatta, bu asl real chegara uzunligining eng aniq o‘lchanishi, yoki, hisoblanishi bo‘la olmaydi. Bu masofani aniqlashning yana bir usuli – sirkul olib, uning ignalari oraliq masofasini 1 sm qilib aniq belgilab qotirib, xarita bo‘ylab chegarani boshidan oxirigacha qadamlab o‘lchab chiqish.

Yangilаndi: 25.02.2019 10:58
 

Voyajer-2 ham Quyosh sistemasini tark etdi

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 3
Juda yomon!A'lo! 

Voyajer-2 ham Quyosh sistemasini tark etdi

NASA tomonidan olis 1977-yilda Koinotga uchirilgan Voyajer-2 avtomat kosmik stansiyasi ham Quyosh sistemasini tark etdi. Bu haqida Amerika geofizika ittifoqining Vashingtonda boʻlib oʻtgan yigʻilishida rasman eʼlon qilingani haqida BBC-Science xabar tarqatgan. Shuningdek, mazkur maʼlumotni, NASA tomonidan Voyajer-2 missisyasining masʼul ilmiy xodimi, professor Edvard Stoun ham tasdiqlagan.

Shunday qilib, Voyajer-2 geliosferani tark etgan ikkinchi sunʼiy obyektga aylandi. Bundan avval, 2013-yilda uning egizagi – Voyajer-1 ham Quyosh tizimini tark etib, yulduzlararo fazoga chiqib ketgan edi.

Yangilаndi: 22.02.2019 12:51
 


Maqolaning 6 sahifasi, jami 32 sаhifа
Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

СмешноУлыбаюсьПодмигиваю

Agar qizil qalpoqcha,
bo'ridan yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda qochsa,
u infraqizil qalpoqchaga aylanadi...


Mavzuga oid boshqa materiallar

Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 885
O'qilgan sahifalar soni : 12109415

Tafakkur durdonalari

Dunyoda ilmdan o'zga najot yo'q va bo'lmagay! (Imom Buxoriy)