SGS tizimi. (mutloq tizim)

O‘lchov birliklarini xalqaro miqiyosda yagona tizimga keltirish g‘oyasi XIX asrda paydo bo‘ldi. Nemis olimi Karl Fridrix Gauss tomonidan ishlab chiqilgan va Santimetr - Gramm - Soniya birliklariga asoslangan SGS (asosiy birliklarning bosh harflaridan yig‘ma akronim) tizimi 1832-yilda xalqaro tizim sifatida fanga taklif etilgan edi. SGS tizimini "mutloq tizim" deb ham nomlashgan. 1881-yilda, o‘sha davr uchun yangi va istiqbolli soha hisoblangan elektr sohasi mutaxassislarining I Xalqaro kongresida SGS tizimi rasman qabul qilindi. SGSni joriy etishdan asosiy maqsad eng muhim elektrotexnik hisoblashlar uchun yagona va unifikatsiyalangan birliklarni xalqaro miqiyosda qabul qilish bo‘lgan.

SGS tizimi Britaniya elektrotexnika etalonlari qo‘mitasi tomonidan 1862-1870 yillarda ishlab chiqilgan. U hozirgi amaldagi SI tizimi tarkibiga to‘liq kirmaydi, lekin, fizika fani uchun professional tizim sifatida juda qulay va o‘zining turli ko‘rinishlari - SGSE, SGSM kabilar orqali ilm fanning turli sohalarida keng qo‘llanilgan.

Batafsil... Mulohaza bildiring

MMBTU nima degani?

Metrik tizimning dunyodagi ko‘plab mamlakatlarda allaqachon qabul qilinganligiga qaramay, nometrik, ya'ni SI tizimiga taaluqli bo‘lmagan birliklar ham ancha keng qo‘llaniladi. Neftning - barellarda, olmos - karatlarda, don mahsulotlari esa bushellarda sotilishini hamamiz yaxshi bilamiz. Huddi shuningdek, Tabiiy gaz miqdorining xalqaro miqiyosdagi oldi-sotdi yoki, texnologik hisob-kitoblar uchun qo‘llaniladigan alohida birligi - «term» (inglizcha «term») birligi mavjud. Biz bilamizki, har qanday gazning hajmini SI tizimida m³ da, modda miqdorini esa mol birliklarida ifodalanadi. NYUMEX birja savdo kotirovkalarida gaz bahosining aynan shu burlkida ifodalanib belgilanishini ko‘rish mumkin. Kotirovkalarda 1 fut kub tabiiy gazning issiqlik chiqarish xususiyati inobatga olinib belgilanadi.

Demak: «term» bu - tabiiy gaz miqdorining o‘lchov birligi.

1 Term - 10⁵ Britaniya termal birligiga teng.

Britaniya termal birligi qisqacha qilib «btu» deb yuritiladi. Britannic thermal units so‘zining akronimi. Uning ta'rifi quyidagicha:

1 btu - 1 fut (0.453 kg) suv haroratining me'yoriy sharoida, Farengeyt shkalasi bo‘yicha 1 gradusga (60ºF dan 61ºF) ga ortishida (qizishida) bajarilgan ishning ekvivalentiga teng.

Eslatib o‘tamiz, Farengeyt shkalasi bo‘yicha suvning qaynash harorati 212ºF, muzlash harorati esa 32ºF. Demak, 1btu=453/1.8=251.67 kal.=251.67*4.19=1055 Joul.

Shu tarzda ma'lum bo‘ladiki, 1 mmbtu deyarli 10⁹Joul=1Gigajoul ga teng ekan. Shu fakt ham diqqatga sazovorki, 1 mmbtu da 1000 kub fut tabiiy gaz miqdori mavjud bo‘lar ekan.

Batafsil... Mulohaza bildiring

Orbita . U Z