Yangi Gorizontlar

"Yangi gorizontlar" - (inglizcha: New Horizons) - NASA tomonidan, "Yangi sarhadlar" dasturi doirasida, 2006-yilning 19-yanvar kuni AQSHning Kanaveral kosmodromidan "Atlas-5" 551 raketa-eltuvchisi yordamida koinotga uchirilgan sayyoralararo avtomatik kosmik zond. Start vaqtidagi vazni 478 kg. Loyiha qiymati 650 million AQSH dollari. Apparat va uning bort asbob uskunalari, 11 kg plutoniy-238 radioaktiv termoelektr generatoridan quvvat oladi. o‘lchamlari 2,2×2,7×3,2 metr. "Yangi gorizontlar"ning ishlash muddati 15-17 yilgacha bo‘lishi ko‘zda tutilgan. Apparat, Pluton atmosferasi va sirt yuzasi tuzilishini tadqiq qiluvchi ultrabinafsha spektrometr, oddiy va infraqizil diapazonlarda ishlovchi yuqori aniqlikdagi yirik planli yoyilma fotokamera, Quyosh shamoli zarrachalarining parametrlarini o‘rganuvchi SWAP apparati, energetik zarrachalar spektrometri, Koyper belbog‘idagi chang zarrachalarini o‘rganish uchun chang detektori, hamda radiospektrometr kabi uskunalar bilan jihozlangan. Shuningdek, "Yangi gorizontlar" bortiga, Plutonni kashf qilgan astronom Klayd Tomboning xoki, hamda NASA o‘tkazgan maxsus "Plutonga ismingni yubor"dasturi doirasida 434738 kishining ismi yozilgan disk joylashtirilgan. Yer bilan aloqa esa, ko‘plab antennalar va kuchaytirgichlar tizimi orqali ta'minlanadi. "Yangi gorizontlar"ning axborot uzatish tezligi 4.75 Km/soniya (Yupiter hududida), Plutonga yetib borishda bu tezlik 96 bayt/soniyaga tenglashishi kerak.

Ushbu apparat, kosmik tadqiqotlar erasi boshlanganidan buyon, Yerdan eng katta tezlik bilan uchib chiqqan kosmik zond hisoblanadi. U start vaqtida 16.21 km/soniya tezlik bilan Yerni tark etgan. Biroq hozirda apparatning uchish tezligi 14.95 km/soniyani tashkil qiladi va bu, 70-yillar oxirida uchirilgan "Voyajer-1"ning tezligidan (17.055 km/soniya) past ko‘rsatkichdir (Voyajer-1 Saturn bilan bajarilgan gravitatsion manyovr evaziga qo‘shimcha tezlanish olgan).

XABBL KOSMIK TELESKOPI:

Koinot qa'ridagi hayot izlarini topish yo‘lidan bormoqda

Koinot mo‘jizalarga boy. Shu bois ham insoniyat yaralgandan buyon uning sir-sinoatidan boxabar bo‘lishga intiladi. Ming yillardan buyon osmon, undagi yulduz va sayyoralarning joylashgan o‘rni, ularga qarab yo‘nalishlarni aniqlash butun boshli fan sifatida olimu donishmandlarni, balki oddiy fuqarolarni ham o‘ziga jalb qilib keladi. Har bir davrning rivojlangan ilm-fani esa ushbu jumboqlarning yechimiga birin-ketin javob topmoqda. Kosmik kemalar, Yerning sun'iy yo‘ldoshlari koinot sari uchirilgan, axborot texnologiyalari jadal taraqqiy yetgan XX-asrda esa olimu mutaxassislar yana bir olamshumul kashfiyot - Xabbl kosmik teleskopini insoniyatga taqdim etdi.

kichik Edvin Yujin Bazz Oldrin

Edvin Oldrin

kichik Edvin "Bazz" Yujin Oldrin (inglizcha: Edwin Eugene Aldrin, Jr) 1930-yilning 20- yanvarida AQSHning Nyu-Jersi shtati, Glen-Ridj sharida tug‘ilgan. AQSH aviatsiya muhandisi, NASA astronavti, AQSH harbiy havo kuchlari iste'fodagi polkovnigi, Fan Doktori. Insoniyat tarixida ilk marotaba Oyga parvoz qilgan "Apollon-11" fazo kemasi ekipaji a'zosi. "Apollon-11"ning Oy moduli - "Burgut"ning uchuvchisi. Oyga qo‘nishni amalga oshirgan ilk fazogir, ekipaj komandiri Nil Armstrongdan keyin, Oyga qadam bosgan ikkinchi inson.

1946-yilda, Monkler sharidagi o‘rta maktabni tamomlagach, Vest-Poyntdagi AQSH harbiy akademiyasiga o‘qishga kirgan. 1951-yilda mazkur akademiyani muvaffaqiyatli tamomlab, harbiy texnika fanlari bakalavri diplomini qo‘lga kiritgan. Shu yili AQSH harbiy havo kuchlariga xizmatga chaqirilib, 1953-yilda, Koreya urushiga safarbar etilgan. Koreys urushidan keyin, Edvin Oldrin, Alabamadagi Maksvell aviatsiya universitetida ofitserlik maktabini o‘tadi va bir qator harbiy bilim yurtlarida, havo janglari bo‘yicha dars berdi. Edvin Oldrin, 1963-yilga kelib, Massachusets texnologiya universitetida, orbitadagi kosmik apparatlarning tutashtirilishini boshqarishga bag‘ishlangan mavzuda doktorlik dissertatsiyani yoqladi va Fan Doktori unvoniga ega bo‘ldi.

Nil Olden Armstrong

Nil Armstrong

Nil Oldin Armstrong (inglizcha: Neil Alden Armstrong) 1930-yilning 5 avgustida AQSHning Ogayo shtati, Ualakoneta shahrida tug‘ilgan. AQSH astronavti, insoniyat tarixida Oyga qadam qo‘ygan birinchi inson, sinovchi-uchuvchi, kosmik muhandis. Ualakoneta shahridagi o‘rta maktabni 1947 yilda tamomlagach, shu yilning o‘zida, Indiana shtati, Vest-Lafayet sharidagi Perdyu universitetining aviatsiya sanoati yo‘nalishiga o‘qishga kiradi. Universitetdagi o‘qishni, oraliq tanaffuslar bilan, 1955-yilgacha davom ettirgan va yakunda, 1955-yili, aviatsiya texnikasi fanlari bo‘yicha bakalavr diplomini qo‘lga kiritgan. Shundan so‘ng, u harbiy xizmatga chaqirilgan va AQSH harbiy havo kuchlari tarkibida, Koreys urushida qatnashgan. Koreys urushidan ikkita oltin yulduz va "Aviatsiya" medali bilan qaytgach, 1958-yilda, tajribaviy kosmik apparati - American X-15 da uchish uchun tanlov bo‘yicha, sinovchi-uchuvchilar safiga kiritildi. Ushbu turkumdagi raketalardagi ilk parvozini 1960-yilda amalga oshirgan Armstrong, 1962-yilga qadar 7 marta, atmosferaning yuqori qatlamlariga raketa parvozlarini amalga oshirdi. 1962-yilda, raketalardagi uchishlarning muvaffaqiyatsiz loyiha ekanligini ta'kidlagan holda loyihani tark etdi va NASAning koinotga uchish uchun olib borayotgan fazogirlar tanloviga ishtirok etish uchun hujjat topshirdi. Shu yili Armstrongni, kosmik parvozlar uchun tayyorlanuvchi kosmonavtlar ro‘yxatining 2-guruhiga qabul qilishdi. Nil Armstrong NASAdagi ilk kosmik parvozini, 1966 yilida, "Ajena-8"fazoviy kemasida amalga oshirdi. Biroq, parvoz, fazo kemasining yo‘nalish belgilovchi tizimlarida kelib chiqqan jiddiy nosozliklar tufayli, ekipaj muddatidan avval yakunlanib, yerga qaytishga majbur bo‘lgan. Ushbu parvoz davomida, Armstrong fazo kemasi kapitani bo‘lib, ikkinchi uchuvchi - Devid Skott bilan birgalikda, ilk bora ikkita fazo kemalari - "Ajena-8" hamda, uchuvchisiz "Jemini" apparatlarining o‘zaro tutashtirish operatsiyasini amalga oshirishgan edi.