Astronomiyada qo‘llaniladigan masofa birliklari
Astronomiyada juda katta masofalarni o‘lchash va ifodalash uchun quyidagi maxsus masofa birliklari qo‘llaniladi: Astronomik birlik, Yorug‘lik Yili, hamda, Parsek.
- Astronomik birlik (a.b.) - Yer va Quyosh o‘rtasidagi masofa.
- Yorug‘lik Yili (yor.yil.) - yorug‘likning bir tropik yil muddatda bosib o‘tadigan yili.
- Parsek[1] (pk) - yillik parallaksi bir soniyaga teng bo‘lgan (boshqacha aytganda, yer orbitasining o‘rtacha radiusi bir sekund burchak ostida ko‘rinadigan masofa) masofa.
Jadvalada ushbu birliklar orasidagi munosabatlar keltirilgan.
|
Masofa birligi
|
km
|
a.b.
|
Yor.yili
|
pk
|
kpk
|
Mpk
|
|
Kilometr
|
1
|
6.69·10–9
|
1.06·10–13
|
3.24·10–14
|
3.24·10–17
|
3.24·10–20
|
|
Astronomik birlik
|
1.496·108
|
1
|
1.58·10–5
|
4.85·10–6
|
4.85·10–9
|
4.85·10–12
|
|
Yorug‘lik yili
|
9.46·1012
|
6.32·104
|
1
|
3.07·10–1
|
3.07·10–4
|
3.07·10–7
|
|
Parsek
|
3.08·1013
|
2.06·105
|
3.26
|
1
|
10–3
|
10–6
|
|
Kiloparsek
|
3.08·1016
|
2.06·108
|
3.26·103
|
103
|
1
|
10?3
|
|
Megaparsek
|
3.08·1019
|
2.06·1011
|
3.26·106
|
106
|
103
|
1
|
Izoh:
- 1 astronomik birlik = 1.49600?1011 metr = 149 600 000 kilometr ;
- 1 yorug‘lik yili = 9.4605·1015 metr = 9.4605·1012 kilometr ≈ 63239.7 a.b. ≈ 0.306595 pk ;
- 1 parsek = 3.0857·1016 metr = 3.0857·1013 kilometr ≈ 206265 a.b.
[1] "Parallaks" va "Sekunda" so‘zlarining dastlabki bo‘g‘inlaridan keltirib chiqarilgan.
Yillik parallaks yerdagi kuzatuvchiga nisbatan, uning yer shari bilan birgalikda quyosh atrofida aylanishi tufayli makon bo‘ylab harakatlanishi natijasida, osmon yoritkichlarining fazo sferasidagi ko‘rinish joyining o‘zgarishi.
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:
Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/
Tvitterda: @OrbitaUz
Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/
Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz
Astronomiya
