Astronomiya
Merkuriy
Merkuriy - Quyoshga eng yaqin joylashgan sayyora. Uni qadimgi rimliklar savdo ma'budi - Merkuriy nomi bilan atashgan. Bu sayyora insoniyatga qadimdan ma'lum. Olchamlari boyicha katta sayyoralari ichidagi eng kichik sayyora hisoblanadi.
Merkuriy va Quyosh orasidagi masofa - 58 million kilometrni tashkil qiladi. Quyosh atrofida bu sayyora 88 kunda toliq aylanib chiqadi. Merkuriyni fazoda 28 gacha yetuvchi nisbatan katta elongatsiyalar vaqtida kuzatish mumkin. Quyoshga ota yaqinligi, hamda, juda kichik olchamlari tufayli, Merkuriy uzoq vaqtgacha kam organilgan sayyora bolib qolavergan. Faqat 1965 yilga kelib, radiolokatsiya usullarini qollash natijasida Merkuriyning oz oqi atrofida aylanish davri hisoblab topildi. U 58.65 kun, ya'ni sayyoraning Quyosh atrofida aylanish davrining 2/3 qismiga teng ekan. Bu degani, Merkuriydagi kunduz davomiyligi - Quyosh sutkasi 176 kun davom etishini anglatadi. Merkuriyning aylanish burchagi uning orbita tekisligiga nisbatan deyarli perpendikulyar. Merkuriyning akslantirish xususiyati - albedo[1] juda kichik bolib, taxminan 0.07 ni tashkil qiladi. Quyoshning zenitdagi vaqtida sayyora sirtining harorati 620 K gacha, tungi qutblarining harorati esa 110 K atrofida boladi. Merkuriy sayyorasining korinadigan yulduz kattaligi 1,9 dan 5,5 gacha qiymatlarda ozgarib turadi
uyoshning ko'rinadigan qatlamlari) - bir necha ustma ust qatlamdan iborat. Ulardan eng ichkaridagisi va eng qisqa qalinlikdagisi - Fotosfera bo'lib, u quyosh atmosferasining ko'rinish spektridagi yagona qatlamidir. Fotosfera qatlami yuqori va quyi chegarasi masofasi 300 kilometr bo'lib, takrorlanuvchi rangdor quyosh dog'laridan iborat bo'lib ko'rinadi. Bu dog'larning paydo bo'lishini, Quyoshning ichki qatlamlarida sodir bo'ladigan konveksiya hodisasi bilan bog'lanadi.
