Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Maqolalar Qiziqarli fizika
Maqolalar

Metamateriallar

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 1
Juda yomon!A'lo! 

Metamateriallar

Hoshimjonning sehrli qalpoqchasi uchun, roman sahifalaridan real hayotga ko‘chib o‘tish imkoni paydo bo‘ldi. Bu haqida Science va Nature ilmiy jurnallaridagi duet-maqolalar xabar bermoqda.

Ko‘rinmas odam filmini ko‘pchiligimiz ko‘rganmiz. Ko‘rinmas uchar texnika va yoki dengizda kemalarni ko‘rinmas qilib qo‘yadigan vositalar borligi haqida ham hayrat aralash eshitganimiz bor. Lekin narsalarni haqiqatan ham ko‘rinmas qilib qo‘yish mumkinmi? Hozirgi zamon fizikasi uchun bu vazifa g‘oyat murakkab ishdir. Lekin qanchalik ajabtovur bo‘lmasin, buyumlarni ko‘rinmas qilib qo‘ya oladigan texnik vositalarni ishlab chiqish borasida olimlarda allaqachon muayyan yutuqlar mavjud. Xususan, hozirda jahonning yetakchi ilmiy dargohlarida, jism sirtiga kelib tushayotgan elektromagnit to‘lqinlarni, shu jumladan odam ko‘zi ko‘radigan yorug‘lik nurlarining akslanish, sinish va qaytish jarayonlarini boshqarishni ko‘zda tutuvchi usullar ustida ish olib borilmoqda. Ushbu muddao yo‘lida olimlarga eng yaqin dastyor vosita bo‘ladigan material sifatida esa fanda metamateriallar deb nomlanadigan, qator g‘ayrioddiy xossalarga ega bo‘lgan sun'iy moddalardan foydalanish ko‘zda tutilgan. Metamateriallarning eng mayda miqyosda strukturasi elektromagnit to‘lqinlarni anchayin g‘ayrioddiy usul bilan boshqarish imkonini beradi.

Yangilаndi: 18.12.2018 09:16
 

Nega tun qora parda tortadi

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 4
Juda yomon!A'lo! 

Nega tun qora parda tortadi?

(Ayzek Azimovdan tarjima)

AQSHlik kinoijodkorlar tomonida ishlangan «Pinats» nomli hajviy serial bir vaqtlar g‘arbiy yarimsharda juda mashur bo‘lgan edi. Uni bolalar ham kattalar ham birdek sevib tomosha qilishgan.

O‘sha serial qahramonlaridan biri bo‘lgan kichkina qizcha, o‘zining jahli chiqib turgan opasining oldiga kelib, «nima uchun osmonning rangi moviy?» - deb so‘raydi. Opasi achchiqlanish bilan: «Chunki u yashil emasligi uchun!»-deb javob beradi.

Bu epizodni ko‘rgan 4-sinfda o‘qiydigan qizalog‘im Robin rosa qiqirlab kulgan edi. Men vaziyatdan foydalanib uni jiddiyroq ilmiy bahsga tortmoqchi bo‘ldim:

- Qizim, nega tun qorong‘u ekanligini bilasanmi?»- deb savol berdim.

Qizim o‘ylab o‘tirmay quyidagicha javob berdi:

-  «Chunki u qizil emasligi uchun!»...

Men albatta uning murg‘ak aqli bilan shunday taqlidiy javob qaytarishini kutgan edim. Nima ham derdim. Agar qizalog‘im men bilan yuqori darajadagi ilmiy suhbatlar qurishni istamas ekan, men uni qiynamasdan, yana o‘z kitobxonlarimga yuzlanishim mumkin. Keling aziz mutolaachi, endi nima uchun tungi osmon qora rangda bo‘lishi haqida suhbatlashamiz...

Yangilаndi: 11.10.2019 08:26
 

To‘lqin kelyapi! Osmonga qarang!

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 6
Juda yomon!A'lo! 

To‘lqin kelyapi! Osmonga qarang!

Fiziklar gravitatsion to‘lqinlarning tabiatda haqiqatan ham mavjudligi ilmiy tasdiqlangani haqida xabarlar tarqatishdi. Gravitatsion to‘lqinlar - daho olim Albert Eynshteynning ilmiy taxminlari (bashoratlari) ichida tasdiqlanishi uzoq kutilgan eng muhim nazariyalardan biri edi. Bu to‘lqinlar fazo-vaqt (zamon va makon) uzviyligining qo‘zg‘alishidan yuzaga keladigan o‘ziga xos to‘liqinlar bo‘lib, ushbu kashfiyot Olam taraqqiyotining eng inju bosqichlari haqidagi hozircha kamtarona bilimlarimizni yanada boyitishga xizmat qiladi.

Yangilаndi: 08.07.2019 12:11
 

Tezkor zarrachalarning energiyasi va impulsi

E-mail Chop etish
Maqola Reytingi: / 10
Juda yomon!A'lo! 

Tezkor zarrachalarning energiyasi va impulsi

Yangilikni bayon qilishda, avvaldan ma'lum bilimga suyanish kerak. O'quvchi E=Mc2 formulani biladi deb qabul qilamiz.

Bu formulani Eynshteyn kashf qilgan. Endilikda biz, tezkor zarrachalarning energiyasini qanday hisoblashni yoki shunchaki yerda yotgan toshda ham, foydalanilmay yotgan behisob energiya zaxiralari mavjudligini aynan u tufayli bilamiz. U mazkur formula amaliyotda birinchi marta zarur bo‘lishidan ancha avval (1919-yilda birinchi marta yadroviy parchalanish qayd etilishidan ancha avval) keltirib chiqargan edi. 1905-yildayoq Eynshteyn, tezkor zarrachalarning energiyasi va impulsini odatiy formulalar E=mv2/2 yoki P=mv bilan hisoblab bo‘lmasligini isbotlab bergan edi. U yana ko‘plab narsalarni isbotlab berdi, u bizning asosiy tushunchalar: zamon, makon, harakat, Yorug‘lik va massalar haqidagi tasavvurlarimizni tom ma'noda o‘zgartirib yubordi. Lekin biz uchun hozircha uning energiya va impuls haqida nimalar degani muhimroq.

Eynshteyn kashfiyotinining mohiyatini tahminan shunday bayon qilish mumkin. Olamda Yorug‘likdan tezkorroq hech narsa yo‘q. Va bir Yorug‘lik boshqasidan tezroq bo‘lishi mumkin emas. Har qanday Yorug‘lik (bo‘shliqda) domiy bir xilda tezlik bilan harakatlanadi. Shu tufayli ham Yorug‘lik tezligini birlik uchun qabul qilish qulay. Boshqa har qanday harakat, masalan biror jismning harakati Yorug‘likning tarqalish tezligidan yuqori bo‘lishi mumkin emas, ya'ni, har qanday jismning tezligi doimo birdan kichik.

Yangilаndi: 22.12.2018 11:12
 


Maqolaning 10 sahifasi, jami 18 sаhifа
Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

????????????????????????

Agar qizil qalpoqcha,
bo'ridan yorug'lik tezligiga yaqin tezlikda qochsa,
u infraqizil qalpoqchaga aylanadi...


Mavzuga oid boshqa materiallar

Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11452220

Tafakkur durdonalari

Dunyoda ilmdan o'zga najot yo'q va bo'lmagay! (Imom Buxoriy)