Lyumen

Lyumen – Xalqaro Birliklar Tizimi - SI ga ko’ra, yorug‘lik oqimining birligi hisoblanadi. O’zbekcha belgilanishi lm, (кирилл алифбосида лм), xalqaro belgilanishi ham lm.

Ta’rifida ko’ra:
bir lyumen yorug'lik kuchi 1 kandela bo‘lganda 1 steradian fazoviy burchakdagi nuqtaviy manbadan tarqaladigan yorug'lik oqimiga teng bo‘ladi:

1 lm = 1 kd × 1 sr = 1 lk × m²

Yorug‘lik oqimi bu energetik fotometrik kattalikdan keltirib chiqarilgan fotometrik fizik kattalik bo‘lib, u inson ko’zining turli yorug‘lik to’lqinlariga nisbatan sezuvchanligiga asoslangan. To‘lqin uzunligi λ ga teng bo‘lgan monoxromatik nurlanish oqimini lyumenda ifodalansa, Φ_v=683× Φ_e×V(λ) formuladan foydalanish kerak. Bunda, Φ_v– nurlanish oqimi (vatt), V(λ) esa – λ to‘lqin uzunligiga mos keluvchi kunduzgi ko’rish borasidagi nisbiy spektral yorug‘lik samaradorligi.

Ayrim yorug‘lik manbalarining yorug‘lik oqimi ko’rsatkichlari:

№	Yorug‘lik manbasi nomi	Yorug‘lik oqimi	lyumen/vatt
1	100 vattli cho’g’lanma lampa	1100≈1300	13,4
2	42 vattli galogen lampa	625	15
3	36 vattli lyuminessent lampa	2850-3350	79-93
4	40 vattli induksion lampa	2800	90
5	Nur diodi 40-80 Vt	6000	115
6	Quyosh	3,63·10²⁸	93
7	Yorug‘lik to‘lqini uzunligi 555 nm bo‘lgan ideal yorug‘lik manbai		683,002

Karrali va ulushli birliklari va ularning old qo‘shimchalari

Karrali birliklar				Ulushli birliklar
Kattalik	Nomi	Belgilanishi		Kattalik	Nomi	Belgilanishi
Kattalik	Nomi	O‘zbekcha	xalqaro	Kattalik	Nomi	O‘zbekcha	xalqaro
10¹ lm	Dekalyumen	dalm	dalm	10⁻¹ N	Detsilyumen	dlm	dlm
10² lm	Gektolyumen	glm	hlm	10⁻² N	Santilyumen	slm	clm
10³ lm	Kilolyumen	klm	klm	10⁻³ N	Millilyumen	mlm	mlm
10⁶ lm	Megalyumen	Mlm	Mlm	10⁻⁶ N	Mikrolyumen	mklm	μlm
10⁹ lm	Gigalyumen	Glm	Glm	10⁻⁹ N	Nanolyumen	lmlm	lmlm
10¹² lm	Teralyumen	Tlm	Tlm	10⁻¹² N	Pikolyumen	plm	plm
10¹⁵ lm	Petalyumen	Plm	Plm	10⁻¹⁵ N	Femtolyumen	flm	flm
10¹⁸ lm	Eksalyumen	Elm	Elm	10⁻¹⁸ N	Attolyumen	alm	alm
10²¹ lm	Zetalyumen	Zlm	Zlm	10⁻²¹ N	Zeptolyumen	zlm	zlm
10²⁴ lm	Yottavat	Ylm	Ylm	10⁻²⁴ N	Yoktolyumen	ylm	ylm