Jenevada o�tkazilgan matbuot anjumani orqali, Nobel mukofoti laureati, olim Samuel Ting yaqin 2 yil davomida Xalqaro Kosmik Stantsiya (XKS) da o�rnatilgan �AMS-02� magnit alfa-spektrometri yordamida o�tkazilgan qora materiyani qidirish bo�yicha tadqiqotlarning dastlabki natijalarini ommaga ma�lum qildi.

�

Tingning so�zlariga ko�ra, olimlar kosmik nurlanishlardagi ma�lum energiya diapazonlari � 10 dan 250 gigaelektronvoltgacha bo�lgan intervallarida pozitronlarning elektronlardan ko�ra yetarlicha ortiqchalik� holatini qayd etishga muvaffaq bo�lishgan. Butun ish vaqti davomida �AMS-02� magnit alfa-spektrometri , energiyasi 0,5 dan 350 gigaelektronvoltgacha bo�lgan �400 mingga yaqin �pozitronlarni aniqlagan. �Ilgari ortiqcha pozitronlarning qayd etilishi igari ham sodir bo�lgan bo�lsada, Ting keltirgan ma�lumotlar koinotdan hozirgacha olingan ma�lumotlar ichida eng batafsillari bo�lib chiqmoqda.

Pozitronlarning ortiqchaligi holatining kelib chiqish manbai sifatida qora materiyadagi yuz beruvchi jarayonlar faraz qilinishini e�tiborga olsak, bu zarralarning aniqlanishi uning (qora materiya) mavjudligini tadqiqot yo�li bilan tasdiqlangan jiddiy isboti sifatida qarash o�rini bo�ladi. Boshqa farazlarga ko�ra esa, ortiqcha pozitronlarning manbi pulsarlar bo�lishi mumkin.

Bo�lishi mumkin bo�lgan ikkala variantdagi manbalarni, pozitronlar energiyasini spektral analiz qilish yo�li bilan ajratish mumkin. Supersimmetriya nazariyasiga ko�ra, agar pozitronlar qora materiya zarralarining to�qnashuvi natijasida payodo bo�ladigan bo�lsa, ularning energiyasi ma�lum chegara bilan cheklanadi. Shu sababli, bunday energiyaviy chegaradan tashqarida qolgan (agar u haqiqatan ham qora materiya orqali paydo bo�lgan bo�lsa) ortiqcha zarrachalar yo�q bo�lib ketishi zarur.

Evropa yadro tadqiqotlari markazi habarida aytilishicha, pozitronlarning ortiqchaligi faktidan boshqa, ularning chegaraviy qiymatdan keyin yo�qolish onini aniqlash imkoni bo�lmafan. Shu sababli hozircha qora materiyaning mavjudligi to�g�risida gapirishga biroz erta. Olimlar kelajakda �AMS-02� magnit alfa-spektrometri rejimini energiyaning yana ham aniqroq qiymatlarga (250 gigaelektronvoltgacha bo�lgan) sozlab, nazariyotda tahmin qilingan pozitronlar yo�qolish holatini qayd etishmoqchi.

�AMS-02� magnit alfa-spektrometri Halqaro Kosmik Stantsiyada 2011 yilning 19 may kuni o�rnatilgan edi. Apparatning tajriba-sinov loyihasi �?ir� stantsiyada ishlagan. Halqaro Kosmik Stantsiyadagi hozirgi �AMS-02� magnit alfa-spektrometri esa 16 ta ishtirokchi davatlar tomonidan loyihalangan va uning asosiy funktsional bo�lagi zaryadlangan zarralarni ularning vazniga ko�ra farqlovchi o�ta kuchli magnit � spektormetr hisoblanadi.