Luna-1 - Sobiq ittifoq tomonidan ishlab chiqilgan va Oy hamda koinotni tadqiq etish uchun moljallangan fazoviy apparat. 1959- yilning 2-yanvar kuni, Qozogistondagi Boyqongir kosmodromidan, Vostok-L raketa-eltuvchisi yordamida uchirilgan. Maqsadi Oy sirtiga qonish va u joyga SSSR tamgasini joylashtirish bolgan. Biroq, loyihalash davomida nazardan chetda qoldirilgan ayrim xatoliklar[1] evaziga, Luna-1Oyga qona olmadi, aksincha, u, Oy sirtidan 6000 km masofadan otib ketdi va geliotsentrik orbitaga chiqib ketdi. Shunday bolsa ham, Luna-1ning parvozini butunlay muvaffaqiyatsiz deb bolmaydi. Sababi u, eng avvalo, inson qoli bilan yasalgan mexanik apparatlar ichida birinchi bolib, ikkinchi kosmik tezlikka erishgan, hamda Quyoshning ilk sun'iy yoldoshiga aylangan dastlabkifazoviy apparat bolgan.
Oz vaqtining ilmiy-texnikaviy taraqqiyoti nuqtai nazaridan bu juda salmoqli yutuq hisoblangan. Luna-1 orqali olingan ilmiy natijalar ichida, shularni alohida ta'kidlash orinliki, uning bortiga ornatilgan magnitometr asboblari, Yer sharining radiatsion belbogi mavjud ekanligini aniqlashgan edi. Shuningdek, apparat, zarrachalar tutqichi va hisoblagichi apparatlari yordamida esa tarixda birinchi marta, Quyosh shamoli parametrlarining togridan-togri olchovlarini olishga erishilgan. Apparat bortiga yuklangan 1 kg miqdordagi natriy buglarini ochiq koinotga bulut tarzida sochib chiqarish orqali, amaliy tajriba otkazilib, sun'iy kometa effektini hosil qilish boyicha ilmiy tajribalar otkazilgan. Tajriba muvaffaqiyatli chiqib, natriy bulutlari, Yerdan 119500 km masofada, bir necha daqiqa davomida zargaldoq rangda, 6-kattalikdagi yulduzlar singari porlab turgan.Shuningdek, aynan Luna-1 apparati orqali, Oyda magnit maydoni mavjud emasligi aniqlangan edi.
Apparatning yana boshqa nomlari - Luna-1D va Mechta dastlabki davrlarda keng ishlatilgan. Apparat hozirda ham Quyosh atrofini aylanib chiqmoqda, uning aylanish davriyligi, ya'ni Luna-1ning 1 yili, 450 Yer sutkasini tashkil qiladi. Apotsentrda apparat Quyoshdan 1.315 a.b. masofaga uzoqlashadi va peritsentrda unga 0.9766 a.b. gacha yaqinlashib keladi.
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:
Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/
Tvitterda: @OrbitaUz
Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/
Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz
| < avvаlgi | kеyingi > |
|---|
