Uranning tabiiy yo‘ldoshlari
Uran ham Saturn va Yupiter singari ko‘p sonli tabiiy yo‘ldoshlar tizimiga ega. Hozirgacha Uranning 27 ta tabiiy yo‘ldoshi aniqlangan. Uran yo‘ldoshlariga Shekspir va Aleksandr Poup asarlari qahramonlari nomi berish qabul qilingan. Ulardan dastlabki ikkitasi - Titaniya va Oberonni Uran kashfiyotchisining o‘zi - Uilyam Gershel 11-yanvar, 1787-yilda ochgan edi. Yana ikkitasi - Ariel va Umbrielni 1851-yilda Uilyam Lassel kashf etgan. Bu vaqtda Uran yo‘ldoshlariga hali nom berilmagan edi. Ular sayyoradan uzoqlashish tartibida rim raqamlari bilan Uran I - Uran IV tarzida ifodalanar edi. Lassel kashfiyotlaridan keyin, 1852-yili Uilyam Gershelning og‘li Jon Gershel o‘sha vaqtda ma'lum bo'lgan Uranning 4-ta tabiiy yo‘ldoshga nom berdi. Mirandani esa 1948-yilda Jerard Koyper kashf etgan bo‘lib, qolgan yo‘ldoshlarni 1985-yildan keyin, unga Voyajer-2 yaqinlashgandan so‘ng va yerdagi kuchli teleskoplardan foydalanilib ochilgan. Masalan 1986-yilda Voyajer-2 yuborgan tasvirlar asosida Uranning 10 ta yangi tabiiy yo‘ldoshlari aniqlandi. 1997-yilda esa sayyoradan ancha olisda harakatlanadigan yana 9 ta tabiiy yo‘ldoshlari topildi. 2001-yilda, Voyajer-2 yuborgan fotosuratlarni qayta tahlil qilish jarayonida, ilgari nazardan chetda qolgan yana bir tabiiy yo‘ldosh - Perdita kashf etildi. Xabbl teleskopi yordamida esa 2003-yili yana ikkita kichik yo‘ldosh - Kupidon va Mab aniqlangan bo‘lsa, 2003-yilning o‘zida, Uranning hozirgacha ma'lum tabiiy yo‘ldoshlaridan oxirgisi - Margarita qayd etildi.
№ |
Tabiiy yo‘ldosh nomi |
Sayyora sirtidan o‘rtacha uzoqligi (ming km.) |
Aylanish davri (kun) |
Diametri yoki o‘lchamlari (km) |
Ochilgan yili |
Kashf etgan olim / kosmik apparat |
1 |
Ariel |
192 |
2.52 |
1157±1 |
1851 |
U.Lassell |
2 |
Umbriel |
267 |
4.14 |
1169±5 |
1851 |
U.Lassell |
3 |
Titaniya |
438 |
8.71 |
1577±3 |
1787 |
U.Gershell |
4 |
Oberon |
586 |
13.46 |
1522±5 |
1787 |
U.Gershell |
5 |
Miranda |
130 |
1.41 |
471.6 |
1948 |
J. Koyper |
6 |
Kordeliya |
49.75 |
0.33 |
42±6 |
1986 |
Voyajer-2 |
7 |
Ofeliya |
53.77 |
0.38 |
46±8 |
1986 |
Voyajer-2 |
8 |
Bianka |
59.16 |
0.44 |
54±4 |
1986 |
Voyajer-2 |
9 |
Kressida |
61.77 |
0.46 |
82±4 |
1986 |
Voyajer-2 |
10 |
Dezdemona |
62.65 |
0.47 |
68±8 |
1986 |
Voyajer-2 |
11 |
Julyetta |
64.63 |
0.49 |
106±8 |
1986 |
Voyajer-2 |
12 |
Portsiya |
66.10 |
0.51 |
140±8 |
1986 |
Voyajer-2 |
13 |
Rozalinda |
69.93 |
0.56 |
72±12 |
1986 |
Voyajer-2 |
14 |
Belinda |
75.33 |
0.62 |
90±16 |
1986 |
Voyajer-2 |
15 |
Pek |
86 |
0.76 |
162±4 |
1985 |
Voyajer-2 |
16 |
Kupidon |
74.8 |
0.618 |
~18 |
2003 |
Xabbl |
17 |
Perdita |
76.4 |
0.63 |
30±6 |
1986/2001 |
Voyajer-2 |
18 |
Mab |
97.7 |
0.92 |
~25 |
2003 |
Xabbl |
19 |
Fransisko |
427.6 |
267.12** |
~12 |
2001 |
|
20 |
Kaliban |
723.1 |
579.39** |
~98 |
1997 |
|
21 |
Stefano |
800.4 |
677.48** |
~20 |
1999 |
|
22 |
Trinkulo |
850.4 |
748.83** |
~10 |
2001 |
|
23 |
Sikoraksa |
1217.9 |
1285.62** |
~190 |
1997 |
|
24 |
Margarita |
1434.5 |
1654.32 |
~11 |
2003 |
|
25 |
Prospero |
1625.6 |
1962.95** |
~30 |
1999 |
|
26 |
Setebos |
1741.8 |
2196.35** |
~30 |
1999 |
|
27 |
Ferdinand |
2090.1 |
2805.51** |
~12 |
2001 |
|
** Teskari yo‘nalishda aylanuvchi tabiiy yo‘ldoshlar.
Bizni ijtimoiy tarmoqlarda ham kuzatib boring:
Feysbukda: https://www.facebook.com/Orbita.Uz/
Tvitterda: @OrbitaUz
Google+ : https://plus.google.com/104225891102513041205/posts/
Telegramdagi kanalimiz: https://telegram.me/OrbitaUz
< avvаlgi | kеyingi > |
---|