Orbita . U Z

...Ilm-fan fazosi uzra!

  • Shrift o'lchamini kattalashtirish
  • Odatiy shrift o'lchami
  • Shrift o'lchamini kichiklashtirish
Bosh sahifa Moziyga nazar Ilk Bobil Talantlari.

Ilk Bobil Talantlari.

E-mail Chop etish PDF
Maqola Reytingi: / 0
Juda yomon!A'lo! 

Ilk Bobil Talantlari.

Tarozudek benazir innovatsiya va vazn olchovi vositasini qadimdagi eng qimmatbaho material metall ishlab chiqaruvchilari ixtiro qilishgan. Qadimda metall qazib olish juda o'gir mehnat bolgan va olingan har bir metall parchalari ota qadrlangan. Aynan oshalar bu metall parchalariga raqam yoki boshqa belgilar vositasida uning vaznini ifodalovchi belgilar qoya boshlaganlar. Xuddi osha belgi qoyilgan metall parchalari tanga pullarning eng dastlabki, sodda korinishdagi namumansi hisoblanadi.

Vaznni olchashdan maqsad, biror bir jismdagi moddaning miqdorini aniqlashdir. Jismning massasini undagi modda miqdori hammadan ham aniqroq ifodalaydi. Lekin, hattoki bizga yaqin XIX asrda ham jismning vazni va ogirligini farqiga unchalik borishmagan. Biz keyinchalik, vaznni aniqlashning turli usullari haqida soz yuritganimizda, aslida jismning massasini aniqlashni nazarda tutamiz. Kundalik tajribada odatda, tortib korish tushunchasi ostida buyum yoki mahsulotning massasini biror bir vazndagi etalon bilan taqqoslab korish tushuniladi. Biz ham ananaga kora qadimgi dunyo xalqalrining olchov tizimlari haqida soz borganda, o'g'irlik va vazn oolchov birliklarini bir biridan alohida, aniq chegara asosida korib chiqamiz.

Yetilib pishgan bugdoy donining 180 donasini olchab koring. Oldingizda qadimgi Bobil ogirlik olchovi birligi sikl, tahminan 10 gramm. 60 siklni olib, biz 1 Bobil minasini hosil qilishimiz mumkin. Shu tarzda, 1 Bibil minasi 600 grammga teng ekanligini topamiz. 60 mina, yani 36 kilogramm esa 1 Bobil vazn talanti ni tashkil qiladi. Eshitgan bolsangiz podshoh Sulaymon har birida 600 sikl oltin bolgan hadya tarqatgan. Bizning hisob tizimimiz boyicha 6 kilogramm agar, albatta 10 grammli sikl nazarda tutilgan bolsa. Bu borada tarixchilarning fikrlari tarqoq holatda. Bazilar mina vazni 640 gramm bolgan deb hisoblaydilar. Bu holatda siklning qiymati hab birmuncha boshqacha bolib chiqadi. Qadimgilarning ozlari esa minaning vaznini nisbatan tahminiy keltirib chiqargan bolishsa kerak. Lekin, osha zamonlardayoq qandaydir standartlar jotiy etishga bolgan urinishlar bolgan. Masalan eramizgacha bolgan 1865 1804 yillarda qadimgi Bobilda bir sikl kumush 10 min bronza yoki 12 min jun bilan tenglashtirilgan. Ozod fuqaroning yuziga musht tushirgan zoravonga 10 sikl kumush miqdorida jarima jazosi tayinlangan. (Bobil podshosi Xammurapi qonunlarining 204-chi bandiga kora)

Sikl son miqdoridagi donni hovuchimizga olib korsak olib, ularning ularning har hil ekanligini koramiz. Bunday hol tabiiy albatta, chunki, boshoqlik ekinlarning hech birining pishib yetilga donlari aynan bir xilda bolmayd. Ikki hil namunadagi sikl miqdorini aniqligi katta bolgan tarozuda tortib korsak, ular orasida miligrammlarda bolsa hamki, albatta farq chiqadi. Lekin qadimda bunday xatolik osonlik bilan meyor sifatida qabul qilingan.

Qadimda arpa doninidan iborat oziga xos vazn etalonini, ajnabiy savdogarning shubhali qadoqtoshidan afzal korishgan. Tortib korish uchun maxsus qadoqtoshlar ancha kech paydo bolgan. Bu narsa savdo jarayonida metallarning va pullarning mustaxkam ornashuvi amalga oshganidan keyingina royobga chiqqan.

Yangilаndi: 24.09.2018 08:29  
Maqola yoqdimi? Do'stlaringizga ham tavsiya qiling:

Sizda mulohaza qoldirish imkoniyati mavjud emas. Mulohaza qoldirish uchun saytda ro'yxatdan o'tish kerak.

Banner

Orbita.Uz infotekasi

Milliy bayramlarimiz

Yaqin kunlardagi rasmiy bayramlar, kasb bayramlari, muhim tarixiy va xalqaro sanalar.

26 - may - Kimyogarlar kuni


1 - iyun - Xalqaro bolalarni himoya qilish kuni


5 - iyun - Iyd al-Fitr - Ramazon hayiti (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


13 - Iyd al-Adho - Qurbon hayoti kuni (Dam olish kuni) (oy chiqishiga qarab bir kunga o'zgarishi mumkin)


 

1 - Sentyabr - Mustaqillik kuni. (Dam olish kuni)


2 - Sentyabr - Bilimlar kuni.


 

1 - Oktyabr - Ustoz va murabbiylar kuni. (Dam olish kuni)

O'zbekiston shaharlari ob-havo ma'lumotlari

Orbita.Uz do'stlari:

Ziyo istagan qalblar uchun:

O'zbek tilidagi eng katta elektron kutubxona!

​Ўзбекча va o'zbekcha o'zaro transkripsiya!
O'zbekcha va ўзбекча ўзаро транскрипция!

Bizning statistika


Orbital latifalar :) :)

Matematikning hayotidagi eng go‘zal lahzalari - uning teorema isbotini topgani, lekin, qilgan xatosini hali fahmlamagini vaqtlari bo‘lsa kerak.


Birliklar Konvertori

Birlik / Kattalik turini tanlang:
Qiymatni kiriting:

Natijaviy qiymat:

© Orbita.uz

Kontent statistikasi

Foydalanuvchilar soni : 368
Kiritilgan mаqolalar soni : 880
O'qilgan sahifalar soni : 11836867

Tafakkur durdonalari

Farzandlarimiz bizdan ko'ra kuchli, aqlli va baxtli bo'lishlari shart...

I. Karimov